به گزارش انجمن خرد آورده شده از تک‌تایمز، به گفته یک تیم تحقیقاتی از دانشگاه ییل (Yale) آمریکا، دوپامین عاملی است که انسان را از گونه‌های دیگر روی زمین جدا می‌کند.
یک سیستم مغزی که مسئول همه چیز از اعتیاد گرفته تا اوتیسم است، احتمالا در انسان‌ها به طور متفاوتی نسبت به شامپانزه‌ها تکامل یافته است.
این سیستم، تولید دوپامین را بر عهده دارد؛ یک ماده شیمیایی کلیدی در مغز که حس لذت و خوشی را به انسان می‌دهد.
دوپامین (Dopamine) یک ترکیب آلی از خانواده کاتکولامین‌ها و فنتیل‌امین‌ها است که نقش حیاتی در بدن و مغز دارد.
دوپامین از پیش‌سازهایش در مغز و کلیه سنتز می‌شود و همچنین در بیشتر گیاهان و جانوران سنتز می‌شود.
دوپامین در مغز نقش پیام‌رسان عصبی و در خون نقش هورمونی دارد.
دوپامین بصورت عمده در وزیکول‌های نورون‌های دوپامینرژیک و همچنین در غدد آدرنال ذخیره می‌شود.
در مغز چندین مسیر دوپامینی وجود دارد که مسیرهای دوپامینرژک نامیده می‌شوند.
دوپامین مهم‌ترین نقش را در ایجاد لذت و خوشی دارد. افزایش دوپامین در مناطق خاصی از مغز که به مرکز پاداش معروف هستند، در فرد ایجاد حس سرخوشی می‌کند، به همین دلیل داروهای دوپامینرژیک بصورت عمده مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرند.
دوپامین همچنین در کنترل دستگاه حرکتی نقش دارد، به طوری که با از بین رفتن نورون‌های دوپامینرژیک علائم بیماری پارکینسون پدید می‌آید.
از کارکردهای دیگر دوپامین در مغز کنترل و تنظیم ترشح هورمون‌ها است. دوپامین از طریق تحریک گیرنده دو دوپامینی(D2) ترشح پرولاکتین را کاهش می‌دهد و از این طریق بر تولید شیر نیز اثرگذار است. دوپامین در هیپوفیز موجب توقف تراوش پرولاکتین می‌شود، لذا در تراوش شیر وقفه ایجاد می‌کند.
در خارج از مغز و در بدن، دوپامین نقش هورمونی دارد، دوپامین در خون از آزادسازی نوراپی‌نفرین جلوگیری می‌کند و باعث گشادی عروق خونی می‌شود. در کلیه دفع سدیم و حجم ادرار را افزایش می‌دهد. ترشح انسولین از پانکراس و تحرک دستگاه گوارش را نیز کاهش می‌دهد.
ارتباط بین اجتماعی بودن و دوپامین بسیار شناخته شده است. سوء مصرف مواد دوپامینرژیک مثل کوکائین، زانتین‌ها و آمفتامین‌ها جهت بهبود عملکرد اجتماعی، افزایش اطمینان و اعتماد به نفس بسیار رایج است .
به گفته "نناد سستان"، یکی از نویسندگان این مطالعه و همچنین استاد علوم اعصاب دانشگاه ییل، انسان‌ها یک سیستم دوپامین دارند که متفاوت از شامپانزه‌ها است.
این مطالعه می‌تواند اینکه چرا انسان‌ها بسیار متفاوت از گونه‌های نزدیک خویش رفتار می‌کنند، علی‌رغم اینکه مغز آنها به طور قابل توجهی مشابه با مغز انسان است را توضیح دهد.
علاوه بر این، ممکن است توضیح دهد که چرا انسان‌ها مستعد ابتلا به اختلالات روانی نظیر اوتیسم هستند.
یافته تیم تحقیقاتی نتیجه یک تلاش گسترده و متمرکز برای مقایسه مغز گونه‌های مختلف است. محققان 247 بافت مغزی از پنج میمون ماکاکو (نوعی میمون قدیمی با دمی کوتاه و شبیه به انسان)، پنج شامپانزه و 6 انسان را بررسی کردند.
محققان دریافتند یک ژن به نام TH، که در تولید دوپامین دخیل بود، در نئوکورتکس یا نوقشر مغز انسان یافت شد، اما در شامپانزه‌ها دیده نشد.
دوپامین نقش کلیدی در سیستم پاداش مغز انسان دارد که مسئولیت امور جنسی، غذا و اعتیاد به مواد مخدر را بر عهده دارد. نه تنها این موضوع، بلکه دوپامین همچنین مغز را در تنظیم احساسات، حافظه و حتی حرکت کمک می‌کند.
سطوح غیرطبیعی این مواد شیمیایی اغلب منجر به اختلالات مختلفی می‌شود که بعضی از آنها اسکیزوفرنی، اوتیسم یا بیماری پارکینسون هستند.
طبق گفته "سستان"، هنوز معلوم نیست که چگونه سیستم‌های مختلف دوپامین بر مغز انسان تاثیر می‌گذارد، اما محققان اکنون می‌دانند از کجا شروع کنند.
بزرگ‌ترین پرسش این است که چرا TH در انسان موجود است و در شامپانزه وجود ندارد.
"آندره سوزا"، یکی دیگر از پژوهشگران می‌گوید: مغز ما سه برابر بزرگتر است، سلول‌های بسیار بیشتری دارد و بنابراین قدرت پردازش بیشتری از شامپانزه یا میمون دارد.
وی افزود: با این حال، تفاوت‌های کوچکی در چگونگی عملکرد سلول‌های فردی و تشکیل ارتباطات آنها بین گونه‌ها وجود دارد.
کارایی دوپامین بیش از القای حس لذت و سرخوشی است. این هورمون نقشی اساسی در توانایی‌های شناختی از جمله یادگیری، تمرکز و برنامه‌ریزی که عامل برتری انسان‌ها است، دارد.
ممکن است طول بکشد تا دانشمندان بتوانند واقعا توضیح دهند که چرا مغز انسان از گونه‌های دیگر خیلی پیشرفته‌تر است و دقیقا چه چیزی آن را منحصر به فرد می‌کند.
این مطالعه یک گام کوچک در این جهت است. در نهایت، آنها همچنین ممکن است بتوانند توضیح دهند که چرا انسان‌ها از بیماری‌های پیچیده روانی رنج می‌برند.
ننتایج این تحقیق در مجله "ساینس" منتشر شده است.