11 شهریور امسال تیم کاوش محوطه تاریخی «مانایی کانی زیرین» در شهرستان سقز در استان کردستان، پس از انجام یک‌سری کاوش‌ها در این محوطه تاریخی در اقدامی نادر، با برگزاری نشستی برای مردم منطقه، آن‌ها را در جریان کاوش‌های انجام شده قرار داد و از برنامه‌ها، روش‌ها و نتایج کاوش گفت تا مردم با درک بهتر از چرایی و لزوم حفاظت آثار باستانی تلاش بیشتری برای حفاظت از محوطه‌های تاریخی قرار گرفته در کردستان به خصوص سقز و محل زندگی خود داشته باشند.

این اقدام پیامدی خوب، یا شاید بتوان گفت «عالی» داشت، با وجود حضور حدود 50 نفر از مردم منطقه در این نشست، دو نفر از حاضران در جلسه با پایان نشست و به صورت خصوصی، اطلاعاتی از حفاری‌های غیر مجازی که انجام داده بودند، در اختیار تیم کاوش قرار دادند و اعلام کردند از اقداماتی که تاکنون در این زمینه انجام داده‌اند، پشیمان هستند.

در واقع این جلسه صمیمی با مردم منطقه جواب داد و علی هژبری، سرپرست کارگاه میراث فرهنگی زیویه توانست براساس اهدافی که برای این کارگاه تعریف کرده بود، اعتقاداتی مانند حفاظت بیشتر از محوطه‌های تاریخی و جلوگیری از حفاری‌های غیرقانونی را بین مردم جا بیندازد.

او صحبت‌های این دو قاچاقچی و حفار غیرمجاز آثار تاریخی را این گونه به خبرنگار ایسنا توضیح داد.

«پس از پایان نشست، یکی از جوانانی که حدود 25 سال سن داشت و از ابتدای جلسه در نشست حضور داشت، من را کناری کشید و گفت؛ من چند بار کاوش غیرمجاز در نزدیکی سقز داشته‌ام، اما تاکنون نمی‌دانستم که کارم اشتباه است و از این کار پشیمانم. در جایی که حفاری کرده‌ام، به یک صخره‌ی صاف برخورد کرده‌ام، هر زمان که فرصت داشتید شما را برای دیدن آن نقطه می‌برم.»

علی هژبری همچنین به اعتراف دو نفر از کارگران تیم کاوش خود پس از پایان نشست اشاره کرد و گفت: «آن‌ها پس از پایان برنامه چند بار از سخنرانان نشست خواستند تا شب را مهمان آن‌ها باشیم، چون قبول نکردیم، در جایی خلوت با ابراز پشیمانی از این که چند تکه شیء تاریخی را پس از کشف نزد خود نگه داشته‌اند، چهار تکه شیء را به ما تحویل دادند.»

او افزود: معتقدم آن‌ها اشیای بیشتری نزد خود دارند و با تحویل این چند شیء قصد داشتند نوع برخورد ما را ببینند تا پس از آن تصمیم بگیرند اشیای دیگر را تحویل دهند، بسیار امیدوارم که این کار را انجام دهند.

هژبری در ادامه با اشاره به برگزاری چنین جلساتی توسط یوسف مجیدزاده، سرپرست تیم کاوش تپه جیرفت و محوطه ازبکی در سال‌های گذشته برای مردم، اظهار کرد:‌ او با این اقدام جواب‌های مثبت زیادی گرفته بود و بسیار خوب است که این کار ادامه پیدا کند، چون اکنون کاملاً مطمئن شده‌ام که درصد زیادی از افرادی که این کار را انجام می‌دهند، به دلیل نداشتن اطلاعات درست است.

این باستان‌شناس تاکید کرد: معتقدم به دلیل کم‌کاری باستا‌ن‌شناسان حفاری‌های غیرمجاز در محوطه‌های تاریخی رخ می‌دهد. اگر ما اطلاعات کاوش‌ها را عامیانه کنیم مردم دیگر این کار را انجام نمی‌دهند.

او با بیان این نکته که با این کار کُرد بودن و سپس ایرانی بودن مردم منطقه و کسانی که در این جلسات شرکت کردند تحت تاثیر قرار گرفت، افزود: با توجه به این‌که در روستاهای اطراف شهرستان سقز این مشکلات به صورت فراوان وجود دارد، تصمیم دارم در آینده‌ای نزدیک قبل از قرائت خطبه‌های نماز جمعه در روستاهای مختلف شهرستان سقز و مناطق اطراف صحبت‌هایی که در جلسه‌ی «میراث فرهنگی: چرا باید از میراث گذشتگان‌مان حمایت کنیم؟» مطرح کردم را بار دیگر به صورت خلاصه‌تر عنوان کنم و نتیجه را ببینم.

او ادامه داد: ای کاش کمی پول دستم می‌آمد تا جلد دفتر بچه‌های مدرسه که تصاویر عجیب و غریب و الگوهای غربی است با آثار و محوطه‌های تاریخی شهرستان و شعارهایی برای حفاظت از محوطه‌های تاریخی تغییر دهم.