• باداب سورت کجاست؟

چشمه‌های باداب سورت در استان مازندران، جنوب شهرستان ساری، بخش چهاردانگه، دهستان پشت کوه، روستای سورت، حدفاصل روستاهای اروست و مال خواست قرار دارد. این چشمه‌ها از شمال به ارتفاعات و تپه‌های پوشیده از جنگل‌هایی با درختان سوزنی برگ می‌رسد و از جنوب مشرف به دره‌های پایین دست و از شرق در مجاورت ارتفاعات پوشیده از گیاهان بوته‌ای و درختچه‌ها است. غرب آن را نیز روستای اروست احاطه کرده است. 

 برای رسیدن به روستای اروست از تهران می‌توانید به ترتیب زیر از جاده‌های استان سمنان یا مازندران استفاده کنید. البته جاده‌های استان سمنان مسافت کمتری دارد و ایمن‌تر است، اما جاده‌های استان مازندران به مراتب زیباتر است:

مسیر ۱: تهران، سمنان، مهدیشهر، شهمیرزاد، فولادمحله، سه راه تلمادره، روستای اروست، باداب سورت

مسیر ۲: تهران، ساری، کیاسر، سه راه تلمادره، روستای اروست، باداب سورت

از شهرهای سمنان و ساری تا روستای اروست جاده کاملا آسفالت است و از این روستا تا چشمه‌های شگفت‌انگیز باداب سورت که در یک کیلومتری شرق این روستا واقع شده، جاده خاکی است.

 مسیر چشمه‌های باداب سورت

پس از این که به تلمادره رسیدید، یک پاسگاه پلیس می‌بینید. جاده روبه‌روی این پاسگاه به سمت اروست می‌رود. در این مسیر از روستاهای پشرت، کوات و قلعه‌سر می‌گذرید و در نهایت به یک سه راهی می‌رسید که به سه خط معروف است (سه راهی اروست، مالخواست، باداب سورت). متاسفانه اکثر افراد در این قسمت دچار اشتباه می‌شوند! مسیر سمت چپ  که آسفالته است، پس از ۲ کیلومتر به روستای زیبای اروست می‌رسد و مسیر آسفالته سمت راست هم به روستای مالخواست ختم می‌شود. اما مسیر مستقیم که خاکی است و البته در حریم روستای اروست واقع است، به سمت چشمه‌ها می‌رود.

این مسیر خاکی را باید حدود ۳ کیلومتر طی کنید. اگر این مسیر را تا انتها طی کنید، ممکن است به روستای دیگری برسید. پس از طی حدود ۳ کیلومتر در این مسیر خاکی برای رسیدن به چشمه‌ها دو راه وجود دارد که هر دو نیز خاکی است و در سمت چپ جاده قرار دارند و از نظر کیفیت فرق چندانی با هم ندارند. یکی از آن‌ها که دورتر است، قدیمی و دیگری جدید و البته خصوصی بوده که متعلق به یک معدن متروکه است و در مسیرتان اول به این جاده برمی‌خورید. در صورت عدم تمایل می‌توانید به راه‌تان ادامه دهید تا به مسیر قدیمی و عمومی برسید. هر دوی این مسیرها به بالای تپه‌ای می‌رسند که چشمه‌ها روی آن واقع است.

اگر قصد عبور از جاده خصوصی را دارید، باید سمت چپ جاده خاکی‌ای  را نظاره گر باشید که از سه خط طی کردید تا به یک استخر ذخیره آب کشاورزی برسید. کنار این استخر محل پارک خودرو و یک جاده خاکی سر بالایی وجود دارد که همان جاده معدن است. البته باید آن را تا چشمه‌ها پیاده طی کنید، مگر این که از خودروی شاسی بلند استفاده کنید. به علت وجود معدن سنگ متروکه باید مراقب ریزش سنگ از بالای کوه باشید. اما تاکنون گزارشی از ریزش ارائه نشده است. در صورت بی‌احتیاطی، خود فرد خاطی مسئول است.

پس از آن که این جاده خاکی سر بالایی و خصوصی را طی کردید، به یک کانکس نگهبانی می‌رسید که از آن به بعد ورود خودرو ممنوع است. ۳۰ متر جلوتر از آن کیوسک، چشمه‌ها قرار دارند.

کسانی که برای یک شب قصد اقامت در این منطقه را دارند، می‌توانند از حسینیه روستای اروست به طور رایگان استفاده کنند.

باداب به معنی آب گازدار و سورت به معنی شدت اثر است. چشمه‌های باداب سورت در سال ۱۳۸۷ به عنوان دومین اثر طبیعی ملی ایران ثبت شد. در سال ۱۳۸۷، کوه دماوند، چشمه‌های باداب سورت و سرو ابرکوه به عنوان سه اثر طبیعی توسط سازمان میراث فرهنگی ثبت شدند. چشمه‌های باداب سورت بعد از چشمه پامو کاله ترکیه به عنوان دومین چشمه آب شور جهان ثبت جهانی شده است.

ویژگی‌ها
چشمه‌های باداب سورت شامل دو چشمه با آب‌های کاملا متفاوت از لحاظ رنگ، بو، مزه و حجم آب است. چشمه پرآب دارای آب بسیار شور و دارای استخری با قطر حدود ۱۵ متر و عمق زیاد است که عمدتا در تابستان برای آب تنی استفاده می‌شود و برای درمان دردهای کمر و پا، امراض پوستی، روماتیسم و مخصوصا سردرد میگرن سودمند است. همچنین این چشمه به علت شور بودن در فصل زمستان یخ نمی‌زند. چشمه دوم که در بالادست و شمال غربی این چشمه قرار دارد، ترش مزه و دارای آبی به رنگ قرمز و نارنجی بوده و در اطراف چشمه کمی رسوب آهن نشسته است.

جریان آب‌های رسوبی و معدنی این چشمه‌ها طی سال‌ها، در شیب پایین دست کوهستانی خود، صدها طبقه و ده‌ها حوضچه‌ی بسیار زیبا به رنگ‌های نارنجی، زرد و قرمز در اندازه‌های مختلف پدید آورده است. این طبقات و حوضچه‌ها در واقع جاذبه‌ی اصلی و ویژگی منحصر به فرد چشمه‌های باداب سورت است. زیبایی این طبقات و محل ویژه قرارگیری چشمه در دامنه کوهستان و چشم‌اندازهای اطراف به ویژه در غروب تحسین برانگیز است.

ویژگی‌های زمین‌شناسی
چشمه باداب سورت اروست از نوع ژئوپارک محسوب شده و همزمان با آخرین چین‌خوردگی البرز درپلیوستوسن و پلیوسن (دوران چهارم زمین‌شناسی) شکل گرفته است.

بهترین زمان بازدید
دیدار از چشمه و حوضچه‌های باداب سورت مخصوصا در اردیبهشت ماه خستگی را از جان گردشگران بیرون می‌کند و چشمان کنجکاو و حقیقت‌جو در کنکاش مناظر طبیعی جنگلی و کوهستانی پیرامون تا دوردست‌ها مبهوت و خیره می‌ماند. خیال انگیزترین صحنه‌های منطقه به هنگام طلوع و غروب خورشید است که تلالو نور خورشید در حوضچه‌ها و انعکاس نور آن‌ها همراه با سایه روشن طبیعت اطراف، جلوه‌های تحسین برانگیزی را از موهبت خداوندی به جلوه می‌گذارد که این چشم‌اندازهای روح‌نواز هیچگاه از روح و ذهن فراموش نمی‌شود و بارها و بارها طبیعت دوستان را به تماشای خود فرامی‌خواند.

دومین چشمه آب رنگین دنیا زیر لگد
 

محمدرضا اورمزدی در گفت‌وگو با نوید ساداتی خبرنگار ایسنا  با اشاره به ظرفیت‌های بی نظیر گردشگری در ایران از چشمه باداب سورت شهرستان ساری به عنوان دومین چشمه آب رنگین دنیا از منظر زیباشناختی نام برد و گفت: بعد از چشمه پاموک‌کاله در ترکیه، این ظرفیت گردشگری در بحث زیبایی، جذابیت و شگفتی در رتبه دوم قرار گرفته که متاثر از تغییرات ژئومورفولوژی در دوره چهارم زمین شناسی است.

وی از مناطق مسکونی و روستاهای مجاور اماکن گردشگری به عنوان یکی از عوامل آسیب رسان به این محیط ها یاد کرد و افزود: روستاها و مناطق مسکونی اطراف یک پدیده گردشگر محور تا حدود زیادی می‌توانند در جهت تقویت یا تضعیف آن پدیده موثر باشند.

اورمزدی با اشاره به رقابت ناسالم بین روستاهای پیرامون یک مقصد گردشگری و اثر طبیعی تصریح کرد: با آموزش و آگاهی سکنه این مناطق که منتفعین اول سفره گردشگری مناطق خویش هستند، می توان اثرات مفید و مثبت گردشگری را افزایش داد و ترویج کرد.

این کارشناس گردشگری درباره فواید آموزش و اطلاع رسانی در خصوص چگونگی صنعت توریسم به مسافران و روستاییان مجاور یک اثر طبیعی و ملی یادآورشد: آموزش به افراد بومی و حتی مسافران و گردشگران در مورد چگونگی رفتار با یک اثر ملی و طبیعی و تذکرات در مورد نوع برخورد، نگهداری و پاسداشت از آن نه تنها به پویایی و طول عمر اثر افزوده بلکه باعث ارتقای سطح فرهنگی جامعه میشود.

افزایش و هجوم بی رویه گردشگر، اماکن گردشگری را آسیب پذیر می کند

اورمزدی، هجوم بی رویه و افسار گسیخته گردشگران به مناطق ویژه گردشگری نظیر چشمه باداب سورت را از دیگر عوامل اصلی تهدیدکننده این اماکن دانست و خاطرنشان کرد: هر منطقه گردشگری دارای یک ظرفیت اکولوژیکی و زیست محیطی است که براساس ضریب اشغال و ضریب ورودی تعریف شده است. ورود بیش از اندازه گردشگر و مسافر به مناطق آسیب پذیر گردشگری باعث لگدمال شدن و تخریب محیط زیست آن منطقه و در نتیجه آسیب شدید به آن اثر ملی و طبیعی می شود.

وی افزود: توان اکولوژیکی هر منطقه تنها برای یک مقدار معینی از گردشگر قابلیت بهره برداری دارد و مقدار بیشتر از آن باعث تخریب اماکن گردشگری بویژه مناطق حساس و آسیب پذیر خواهد شد.

کارشناس گردشگری روستایی از اماکن حساس گردشگری نظیر چشمه باداب سورت به عنوان زون های بافر ( Buffer zone ) نام برد و تاکید کرد: زون های بافر یا مناطق حائل در اصطلاح اکوسیستمی دارای قابلیت شکنندگی بوده و تاب حجم بیش از اندازه ورودی را ندارد.

مدیریت و نظارت نامناسب در حفظ اماکن گردشگری مازندران 

استاد دانشگاه آزاد اسلامی تنکابن با اشاره به این که سازمان های منابع طبیعی، محیط زیست و گردشگری باید در کنار یکدیگر به عنوان یک بازوی توانمند در جهت شناخت صحیح تر، معرفی بهتر و بیشتر و همچنین حمایت و نگهداری از یک اثر ملی و باستانی وارد عمل شوند، گفت: متاسفانه هنوز بین این دستگاه ها و ارتباط آنها یک همت برای مدیریت واحد در جهت بهبود وضعیت مناطق گردشگری وجود ندارد.

اورمزدی با اعلام این که نه تنها چشمه باداب سورت بلکه بسیاری از چشمه های طبیعی و منابع تحت الارضی آبی متاثر از سوء مدیریت در حال نابودی است، خاطرنشان کرد: متخصصان هیدرولوژی و کارشناسان زبده حوزه آب بارها بروز و ظهور چنین تهدیدی را پیش بینی کرده بودند.

خشک شدن چشمه باداب سورت یک شبه صورت نگرفته است

محقق و پژوهشگر حوزه گردشگری با اشاره به این که منابع آبی وزارتخانه مستقلی بنام وزارت نیرو دارد ضمن یادآوری پایش های مستمر این نهاد تصریح کرد: مشکلی که برای چشمه باداب سورت به وجود آمده چیزی نیست که یک شبه اتفاق افتاده باشد، بلکه این معضل طی یک دوره زمانی به وقوع پیوسته است.

اورمزدی، تایم تیبل ها یا جداول زمانی معین برای پایش منابع آبی را جز لاینفک فعالیت وزارت نیرو در راستای وظایف نظارتی این سازمان دانست و گفت: با توجه به سنجش های انجام شده و جداول زمانی مربوط که طی سنوات متمادی انجام گرفت، باید راهکارهای مناسب از سوی وزارت نیرو برای مقابله با کمبود منابع آبی پیش بینی می شد.

وی با مطرح کردن این سوال که چرا تدبیری در زمینه کمبود منابع آبی از سوی سازمان‌های ذیربط انجام نشد، خاطرنشان کرد:سومدیریتی که طی چندین سال متوالی اتفاق افتاده اکنون منابع آب های زیرزمینی و به ویژه چشمه باداب سورت را به مخاطره انداخته است.

 از اساتید و دانش آموختگان متخصص چاره جویی شود

اورمزدی با یادآوری کثرت مقالات، مستندات و پژوهش های متعدد و متنوع موجود در دانشگاه های کشور و به ویژه مازندران از لزوم توجه مسئولان و ارتباط هرچه بیشتر آنان با متخصصین دانشگاهی یاد کرد و افزود: پیوند میان دانشگاهیان و دولتمردان با توجه به مقالات تخصصی کار شده و تحقیقات انجام گرفته می تواند قدرت تصمیم گیری بهتر و وسیع تری برای مسئولان فراهم کند.

استاد دانشگاه آزاد تنکابن با اشاره به این که بسیاری از کشورهای توسعه یافته از همین منابع و به ویژه پژوهش‌های دانشجویان ایرانی برای پیشرفت و توسعه کمک گرفته اند، تاکید کرد: زمانی که دستاوردهای ایرانیان در کشورهای دیگر راهگشا بوده، قطعا می تواند مدل مناسبی برای به کارگیری توسط مسئولان باشد تا هم از این طریق دانشجویان تمایل بیشتری به انجام تحقیقات داشته و هم مسئولان روش ها و راهکارهای بهتری برای انجام وظایف خویش داشته باشند.

اورمزدی در ادامه به تاریخ کهن ایرانیان اشاره کرد و افزود: تکنولوژی هدایت و کنترل منابع آبی در ایران سابقه 6000 ساله دارد و مصداق آن نیایشگاه باستانی زیگورات یا چغازنبیل در استان خوزستان است که اولین تصفیه خانه آبی جهان در آن بوده و آب تا ارتفاع 50 متری در این معبد بالا برده شده است.

کارشناس حوزه گردشگری اضافه کرد: باید با بررسی و مطالعه در رفتار ایرانیان باستان به نحوه نگهداری آنان از منابع طبیعی نگاهی دوباره بیندازیم، چرا کشوری که دارای چنین سابقه و تکنولوژی در زمینه مهار و کنترل آب و منابع آبی بوده حال باید دچار وضعیتی ناگوار در حوزه تامین آب شود؟

دستگاه های مرتبط به شکل جزیره ای عمل نکنند

محقق، مولف و پژوهشگر حوزه گردشگری با بیان اینکه دستگاه‌های اجرایی باید از خواب غفلت بیرون بیایند، گفت: نهادهای مرتبط با هم در یک رویداد یا چالش نباید به شکل جزیره ای عمل کرده و هر یک تصمیمات جداگانه‌ای در رابطه با موضوع مورد بحث بگیرند.

اورمزدی با اشاره به اماکن گردشگری مانند چشمه باداب سورت و نهادهای مرتبط با این اثر طبیعی اظهار کرد: سازمان‌های منابع طبیعی، محیط زیست و میراث فرهنگی باید با تعامل با یکدیگر و تجمیع نظرات به یک مدیریت جامع رسیده تا بتوانند یک تصمیم واحد را اجرایی کنند.

ایجاد یک منشور واحد و سازگار با محیط زیست در حوزه گردشگری

وی با بیان اینکه مسئولین این سازمان‌ها باید به یک منشور واحد زیست محیطی در بحث گردشگری برای حفظ، نگهداری و بقای تمامی آثار طبیغی، ملی و توریسم محور برسند، یادآور شد: در این منشور واحد باید تمام جوانب زیست محیطی، منابع طبیعی و گردشگری از جمله مسائل آبی، پسماند، توان اکولوژیکی و غیره دیده و لحاظ شود.

اورمزدی از اختلاف بین اعضای یک خانواده به عنوانی مثالی برای این موضوع سخن گفت و تاکید کرد: اگر در خانواده ای هر یک از والدین تصمیماتی مجزا و مربوط به خود را بگیرند و نتوانند با یکدیگر تبادل افکار و تشریک مساعی داشته باشند، قطعا اتفاقات ناگواری به وجود می آید.

بزرگترین چالش گردشگری، مشکلات زیست محیطی است

کارشناس گردشگری، مشکلات آب، زباله، پسماند و فاضلاب را مهم ترین چالش‌های کنونی جامعه دانست و یادآور شد: صنعت گردشگری به طور خودکار با این مسائل دست به گریبان بوده و باید برای این موارد چاره اندیشی متناسب صورت گیرد.

وی با بیان این که وجود هر گردشگر یا مسافر میهمان در اماکن توریستی دارای چالش‌های مذکور است، گفت: پیش بینی مقابله با این مسائل و راهکارهای متناسب با آن باید قبل از بروز مشکلات صورت گیرد.

نسخه‌های مُسکِّن برای جلوگیری از تشدید وخامت وضعیت چشمه باداب سورت

اورمزدی، اجرای مدیریت زمانی برای جلوگیری از تشدید وضعیت فعلی چشمه باداب سورت را توصیه و تاکید کرد: باید با ایجاد ورودی های مخصوص، اجازه ورود بیش از اندازه گردشگر به محل گرفته و زمان‌های مشخصی برای بازدید در نظر گرفته شود. برای بازدید و حضور گردشگران باید ظرفیت اکولوژیکی یا توان زیست محیطی منطقه سنجیده شود و با استفاده از رعایت تمامی معیارها و استانداردها، جمعیت شناور منطقه افزایش یابد.

کارشناس گردشگری از ساخت و سازهای ناهمگون و غیرمجاز در منطقه هدف گردشگری سخن به میان آورد و تصریح کرد: باید با جلوگیری از ساخت و سازهای تطابق نیافته با محیط در مناطق گردشگری، اقامتگاه‌هایی سازگار با محیط بکر این منطقه، ایجاد و از استعمال مصالح سیمان و بلوک و آجر برای ساخت و ساز اجتناب کرد.