مقایسه دو ایزد از یونان با یک ایزد عیلامی:
اینشوشیناک
اینشوشیناک در دوران ایلام میانه خدای نگهدارنده شهر شوش بودهاست. زیگورات چغازنبیل در خوزستان به او پیشکش شده بود.
در نوشتههای به جا مانده از قرن ۱۲ قبل از میلاد از اینشوشیناک به عنوان خدای بزرگ، خدای حامی پایتخت و حامی بزرگ یاد میشود. اینشوشیناک عمیقترین نفوذ را بر روحیات عیلامیان داشتهاست.
اونتاش ناپیریشا:
شود آیا که اینشوشیناک را خوش آید که به ما نزدیک شود، مراحمش را به ما دهد و کلامش را جاری سازد.
اینشوشیناک نیز خدای جهان زیرین عیلامی یعنی جهان مردگان بود. درمیان خدایان دیگر ایلامی او عمیق ترین نفوذ را بر روحیات عیلامی ها داشته است. مردم عادی عیلام عنوان پدر ضعیفان را به او داده اند . خدای شهر شوش بود و پرستش او فقط منحصر به پادشاه و کهنه بوده است.
1- مقایسه با زئوس
زئوس جوانترین فرزند رئا و کرونوس بود. او بزرگترین فرمانروای کوه المپ و معبد تمام خدایانی که در آنجا بنا شده بودند، بود. با بودن بزرگترین حکمفرما او قانون، عدالت و معنویت را تعیین مینمود، و این مسئله او را رهبر روحانی خدایان و انسانها نمود. زئوس خدای آسمانها و ملکوت اعلا بود و خدای باران و آورندۀ ابرها که بر آذرخش یا صاعقۀ هراس انگیز نیز فرمان میراند. قدرتش برتر از قدرت تمامی خدایان دیگر بود. در داستان ایلیاد وی به خانواده اش چنین میگوید: «من قدرتمندترین هستم. بیازمایید تا بر شما آشکار شود. طنابی از طلا به آسمان ببندید و آن را استوار نگه دارید، تمامی خدایان و الههها. شما نمیتوانید زئوس را فرود آورید. اما من اگر بخواهم شما را به زیر بکشم، آنگاه خواهم توانست. من طناب را به کنگرۀ اولمپ استوار میبندم و همه در هوا آویزان خواهند ماند، آری، هم زمین و هم دریا.»
2- مقایسه با هادس
هادس در اساطیر یونانی، فرمانروای مردگان و دنیای زیرزمین، فرزند کرونوس و رئا است. او، در قرعهکشی با برادرانش، بدترین سهم را برنده شد و آن جهان زیرین یا دنیای مردگان بود درصورتی که برادران او زئوس و پوزئیدون به ترتیب آسمان و دریا نصیبشان شد. از آنجایی که رعایای هادس را مردگان تشکیل میدادند، او به کسانی که موجب افزایش جمعیت سرزمینش میشدند بسیار علاقه داشت. مانند ارینیها یا خشم و ناامیدی، که کارشان تعقیب گناهکاران و سوق دادن آنها به سمت خودکشی بود. هادس به دلیل حکومت بر زیرزمین، صاحب معادن زیرزمینی هم بود و خدای پروت هم بهشمار میرفت. هادس خدای جهان مردگان بود اما خدای مرگ نبود، تاناتوس خدای مرگ بود.
هادس بر روی تختی ساخته شده از درخت ابنوس مینشست و یک عصای سلطنتی با خود حمل میکرد.
