کبریت ممتاز : 60% کبریت کشور از اینجا می‌آید.

بازدید: ۳۶۷۱ | تاریخ: 1394/09/12 | نگارنده:

در اواخر سلطنت ناصرالدین شاه یک شرکت روسی با مشارکت امین الملک اولین کارگاه کبریت سازی را در تهران دائر کرد که پس از مدت کمی برچیده شد. اصولا شهر تبریز را باید مادر این صنعت در ایران دانست چرا که هنوز هم بزرگترین واحدهای تولید کبریت در این شهر فعال و در حال تولید هستند.

مشاهده آلبوم تصاویر

شاید اولین موزه کبریت کشور در این کارخانه قد علم کرده است. داخل سالن که قدم می‌گذاری تصاویری از اولین بانیان کارخانه کبریت ستاره ممتاز دیده می‌شود و وقتی وارد سالن اصلی می‌شوی زیبایی اصلی را آنجا به تماشا می‌نشینی.

به گزارش انجمن خرد به نقل از ایسنا، «خبرآنلاین» با این مقدمه ادامه داد: ویترین‌هایی که با نور مناسب طراحی شده‌اند، عکس‌های تاریخی که از دیوارها آویزانند، یک گاوصندوق قدیمی در گوشه‌ای از سالن خودنمایی می‌کند و تا چشم کار می‌کند کبریت قدیمی با تصویرهای مختلف و دستگاه‌های ساخت کبریت وجود دارد.

 کارخانه کبریت ممتاز (1) که بنیانگذار آن حاج آقای خویی بوده، نسل به نسل چرخیده و در حال حاضر بازماندگان خاندان خویی این کارخانه را نه برای منفعت مالی بلکه برای حفظ اشتغال 270 نفر پرسنل و همچنین زنده‌ماندن نام این خاندان حفظ کرده‌اند.

کبریت نیز در قرن گذشته به عنوان یکی از کالاهای اساسی صنعتی به شمار می‌رفته و چند کارخانه بزرگ و مجزای کبریت‌سازی در این شهر وجود داشته است.

حال از آن کارخانه‌های بزرگ و مجهز کبریت‌سازی تنها چند مورد باقی مانده است و کبریت ستاره ممتاز نیز از جمله آن کارخانه‌هاست.

این کارخانه در حال حاضر نه تنها 60 درصد نیاز کبریت کشور را تامین می‌کند بلکه در راستای حفظ تاریخ این صنعت نیز اقدامات در خور و شایسته‌ای انجام داده است. یکی از این اقدامات، تاسیس اولین موزه کبریت در محوطه کارخانه کبریت‌سازی ستاره ممتاز است.

بابک محررزاده مسئول بخش آی‌تی کارخانه کبریت‌سازی ستاره ممتاز و طراح و مسئول موزه کبریت می‌گوید: طرح تاسیس این موزه به دلیل وجود یک‌سری اشیا و اسناد تاریخی مرتبط با این صنعت در کارخانه پیشنهاد شد و پس از یک سال طرح و برنامه‌ریزی در سال 91 تاسیس شد.

محررزاده خاطرنشان می‌کند: 200 قطعه عکس مرتبط با افتتاح و خط تولید کارخانه، عکس‌های تاریخی بازدید سران وقت و تصاویر مرتبط با صنعت کبریت‌سازی تبریز، اسناد و دفاتر حسابرسی‌های صد سال گذشته، دو ویترین کلکسیون کبریت جهان و دو ویترین از کلکسیون کبریت ایران، گاوصندوق و ماشین‌آلات صنعتی مرتبط با صنعت کبریت‌سازی در این موزه نگهداری می‌شود.

مسئول بخش آی‌تی کارخانه کبریت‌سازی ستاره ممتاز ادامه می‌دهد: کارخانه کبریت‌سازی ممتاز قصد دارد تا با تعامل برگزاری بازدیدها و جلسات مختلف این پتانسیل را به مجموعه‌داران معرفی کند و مجموعه‌ها و آثار و اسناد مرتبط با کبریت و کبریت‌سازی را به این مجموعه جذب کند.

وی همچنین می‌گوید: ماه گذشته کارخانه کبریت‌سازی ممتاز میزبان 35 نفر از مجموعه‌داران کشور بود که بسیاری از آنها آثار مرتبط با صنعت کبریت‌سازی را نگهداری می‌کردند.

محررزاده یادآور می‌شود: اعضای هیئت‌مدیره کارخانه کبریت‌سازی ممتاز سعی می‌کنند که این مجموعه را نه به شکل یک مجموعه اقتصادی صرف؛ بلکه از این مجموعه منظری فرهنگی نیز ارائه دهند.

گشت و گذار در کارخانه کبریت‌سازی و بازدید از موزه می‌تواند ساعت‌ها طول بکشد، به سختی می‌توانی از میان عکس و قوطی‌های کبریت و چوب‌های کبریت رنگارنگ دل بکنی.

در این فضا که هستی گویی برگ‌های از تاریخ را ورق می‌زنی. اینجا تاریخ در میان چوب و گوگرد زنده است.

 

 

(1) تاریخچه کبریت ممتاز

صنعت کبریت یکی از صنایع قدیمی ایران است و قدمت آن به بیشتر از یک قرن می رسد.

در اواخر سلطنت ناصرالدین شاه یک شرکت روسی با مشارکت امین الملک اولین کارگاه کبریت سازی را در تهران دائر کرد که پس از مدت کمی برچیده شد.
اصولا شهر تبریز را باید مادر این صنعت در ایران دانست چرا که هنوز هم بزرگترین واحدهای تولید کبریت در این شهر فعال و در حال تولید هستند.
گفته می شود در جریان مبارزات مشروطیت یک کارگاه ابتدایی توسط حاج میرزا حسین واعظ در شهر تبریز دایر شد که روی قوطی های آن شعارهای ملی چاپ می شد.مدتی بعد از آن خانواده های توکلی و خوئی بطور جدی نسبت به اقدام کارخانه و تولید کبریت با کیفیت مرغوب اقدام نمودند.
شرکت کبریت ممتاز در سال 1300 شمسی به همت آقایان حاج محمد رحیم و حاج محمدباقر خوئی بنیان گذاری شد و مجلس در سال 1302(1923 میلادی)اولین امتیاز احداث کارخانه را به نام این دو نفر صادر کرد.
شرکت ممتاز با خرید ماشین آلات نیمه اتوماتیک از کشور آلمان در محله باغ میشه تبریز کارخانه خود را احداث و تولید انبوه کبریت را آغاز نمود.
در سال 1340 شمسی به منظور استفاده بهینه از ضایعات چوب،کارخانه نئوپان از کشور آلمان خریداری و نصب گردید که

با تکمیل و تغییراتی در ماشین آلات هنوز فعال و در حال تولید است.

در سال 1350 شمسی شرکت کبریت ستاره ممتاز در جوار کارخانه ممتاز قدیمی احداث و با خرید دو خط ماشین آلات تمام اتوماتیک و بسیار مدرن از شرکت آرنکو سوئد راه اندازی گردید.محصولات کارخانه ستاره ممتاز که با نظارت شرکت کبریت سوئد تولید می شد هم طراز کبریت های اروپایی بود و تحولی در صنعت کبریت ایجاد نمود که بقیه کارخانجات را مجبور کرد تا بطور جدی نسبت به اصلاح ماشین آلات و بهبود محصول خود فکر نمایند.

در سال 1357 شمسی بعلت افزایش مصرف کبریت و نیاز بازار به این محصول مردمی سه خط دیگر از ماشین آلات تمام اتوماتیک ساخت سوئد خریداری و کلیه 5خط مدرن در سالن های جدیدالاحداث در محل فعلی کارخانه در ابتدای جاده تبریز-اهر نصب گردید و این شرکت ها به بزرگترین تولیدکننده کبریت در ایران ارتقاءیافتند و توانستند اولین مهر استاندارد را در این صنعت کسب نمایند.

 

بعد از انقلاب اسلامی در پیروی از سیاست محرومیت زدایی در مناطق محروم کشور این شرکت ها کارخانه ای را در شهر مشکین احداث نمودند که اکنون محصولات آن به نام کبریت مشکین تولید و به بازار عرضه می شود.
  

منبع: http://setarehmomtaz.ir
کبریت صنعت تاریخ صنعت حذف فیلتر

مطالب مشابه پیشنهادی