دانشمندان و محققان صاحب‌نظر در حوزه فضا و فضانوردی، بر این باورند جز مریخ در هیچ یک از دیگر سیارات خاکی و حتی زمین سابقه‌ای کهن از فرایند تحول یافت نمی‌شود. فرایندی که می‌تواند هدایت‌کننده بشر به منشأ حیات باشد. در سطح مریخ نشانه‌هایی از شیمی آلی منظومه شمسی یافت شده است که می‌تواند دربردارنده اطلاعات مهمی درباره منشأ و تحول حیات اولیه باشد. محققان بر این باورند برای یافتن بسیاری از پرسش‌های کلیدی مطرح‌شده در حیطه منظومه شمسی بهتر است مریخ را نشانه بگیرم.
آنها معتقدند برای یافتن پرسش‌های مطرح‌شده درباره گذشته منظومه شمسی، تحولات سیاره‌ای و امکان حیات، مریخ در دسترس ترین مکانی است که می‌تواند به مهم‌ترین پرسش‌های علمی مطرح‌شده در این زمینه پاسخ گوید. بر این اساس مأموریت های متعددی با هدف کشف اطلاعاتی درباره اسرار این سیاره انجام شده است و این در حالی است که بسیاری از محققان مأموریت هایی اختصاصی را با این هدف در برنامه‌های آتی خود مورد توجه قرار داده‌اند. اگر قرار باشد حیات انسان‌ها تا یک‌میلیون سال دیگر ادامه داشته باشد بدون تردید انسان باید جسورانه به‌جایی سفر کند که پیش از این هیچ فرد دیگری به آنجا نرفته باشد. این پیش‌بینی استیون هاوکینگ، فیزیکدان سرشناس و مشهور است.
تاکنون زمین تنها سکونتگاه انسان‌ها بوده است اما بررسی‌ها و شواهد تاریخی نشان می‌دهد بقا روی این کره خاکی دشوار است و هیچ تضمینی در این زمینه وجود ندارد. شاید دایناسورها یکی از بارزترین شواهدی باشند که این موضوع را مورد تأیید قرار می‌دهند. این موجودات عظیم‌الجثه ۱۶۵ میلیون سال پیش بر روی سیاره زمین می‌زیستند و این در حالی است که در دنیای امروز شواهد و نشانه‌های حضور این موجودات در سطح زمین به وجود فسیل‌ها و بقایایی از این موجودات بسنده کرده است. بنابراین در چنین شرایطی تردیدی نیست که سکونت انسان‌ها بر روی سیاره دیگری به جز زمین، می‌تواند تضمین‌کننده بقای انسان‌ها برای هزاران یا میلیون‌ها سال دیگر باشد. یکی از دیگر دلایلی که حضور در مریخ را به‌عنوان یک ضرورت علمی مهم مطرح می‌کند، کشف نشانه‌هایی از حیات در سیاره سرخ است. کشف شواهد و نشانه‌هایی از حیات در مریخ می‌تواند به یکی از اکتشافات مهم دانشمندان و محققان در تاریخ علم تبدیل شود.
برای دستیابی به شواهدی در این زمینه ناسا از کاوشگرها بهره گرفته است. علاوه بر این باید توجه داشت هرگونه اکتشافات مهم در حوزه علم و فناوری مستلزم هدایت انسان‌های ماجراجو به اعماق اقیانوس‌ها و فضا است و به این ترتیب بشر می‌تواند به اطلاعات و یافته‌هایی در حوزه علم و فناوری دست پیدا کند که کیفیت حیات را در زمین تقویت می‌کند. تربیت کاوشگران فضایی از دیگر دلایل مطرح‌شده از سوی دانشمندان و محققان برای سفر انسان به مریخ است. در حقیقت آرزوهایی که بشر برای اکتشاف فضا در سر می پروراند همان انگیزه‌ای است که او را به سمت نوآوری‌های پیشرفته‌تر سوق می‌دهد و بدون تردید می‌توان گفت این آرزوها می‌تواند مسیر دستیابی بشر به این اهداف را هموار سازد.
بر این اساس می‌توان اطمینان از بقای بشر، کشف حیات در مریخ، بهبود کیفیت حیات زمینی و تربیت نسل آینده کاوشگران فضایی را از مهم‌ترین دلایل مطرح‌شده از سوی دانشمندان برای حضور در مریخ دانست. اگرچه پیش‌بینی مزیت‌های انجام مأموریت های سرنشین دار به مریخ که هرکدام مستلزم صرف هزینه‌های قابل توجهی است، اندکی دشوار به نظر می‌رسد اما بدون تردید دلایلی که به آن اشاره شد را می‌توان درمجموع فهرست مهم‌ترین دلایل مطرح‌شده از سوی دانشمندان و محققان طبقه‌بندی کرد.
نویسنده: فرانک فراهانی