«جامعهی باستانشناسی ایران از رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری خواست با تصمیمی هوشمندانه و مدبرانه «سامانهی اطلاعات باستانشناسی ایران» را به پژوهشکدهی باستانشناسی که نهاد متولی این امر است برگرداند؛ تا علاوه بر صحه گذاشتن بر نگرانیها و دغدغهها در زمینه رکود باستانشناسی کشور، باستانشناسان و گروههای باستانشناسی در دانشگاهها و انجمنهای باستانشناسی، نسبت به صیانت از حریم علمی این حوزه حساس باشند.»
به گزارش ایسنا، جامعهی باستانشناسی ایران حدود ۱۰ روز قبل در نامهای به منصور غلامی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، درخواست کرد تا با توجه به اقدام پژوهشگاه میراث فرهنگی دربارهی «سامانهی اطلاعات باستانشناسی ایران» با استفاده از ابزارهای قانونی و نظارتیِ تحت اختیار آن وزارتخانه، اقدام لازم برای برآوردن مصالح و منافع عمومی کشور در این زمینه انجام و مدیران پژوهشگاه میراث فرهنگی و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به پاسخگویی دربارهی موارد مطروحه فرا خوانده شوند.»
بعد از انتشار این نامه و بیان توضیحاتی در مورد کارکرد و اهمیت سامانهی اطلاعات باستانشناسی ایران، پژوهشکده باستانشناسی با برگزاری جلسهای در هفتم خرداد، با حضور مدیران پژوهشکده باستانشناسی و سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح؛ تاکید کرد: «همهی فرآیند طراحی، نوع اطلاعات و دسترسی در سامانهی اطلاعات باستانشناسی باید مورد تأیید پژوهشکده باستانشناسی باشد، بنابراین باید کنترل اصلی این سامانه بعد از آمادهسازی به دست پژوهشکده باستانشناسی سپرده شود.»
با رخ دادن برخی حاشیههای دیگر در این زمینه، «جامعه باستانشناسی ایران» در نامهای سرگشاده و با تاکید بر دور بودن از حاشیههایی مانند واکنش رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی در مورد این خبر و لزوم تمرکز بر روشن شدن سرنوشت «سامانهی اطلاعات باستانشناسی ایران»، تاکید کرد، «با توجه به تعدد کانونهای تصمیمگیری در سازمان میراث فرهنگی، "جامعه باستانشناسی ایران" ضروری میداند که همه اشخاص یا نهادهای ذینفوذی که به سرنوشت میراث فرهنگی ایران میاندیشند، در راه حفظ و صیانت از دستاوردهای باستانشناسی کشور یاریگر متخصصان باشند.»
در این نامه به ۶ مورد اشاره شده که بر مبنای آن اهمیت تهیه سامانهی اطلاعات باستانشناسی کشور بیش از پیش نشان داده میشود؛ در برخی از موارد اشاره شده در این نامه آمده است؛ «تهیه «سامانه اطلاعات باستانشناسی ایران» برنامهای کاملاً تخصصی است و باید از سوی متخصصان آن، یعنی باستانشناسان و نهاد صاحبِ صلاحیت، یعنی پژوهشکدهی باستانشناسی، با برنامهای دقیق و بلندمدت و در چارچوبی روشن به انجام برسد.
تهیهی این «سامانه» در سال گذشته به طرزی قابل تامل، از تنها متولی آن که پژوهشکدهی باستانشناسی کشور است گرفته شده و به معاون «اداری-مالی و توسعه مدیریت» پژوهشگاه میراث فرهنگی ارجاع شده است. این اقدام با تحت فشار گذاشتن مسئولان این برنامه آغاز شد و سرانجام منجر به استعفای مدیر آن شد.
«جامعه باستانشناسی ایران» علیرغم واکنش نامناسب رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی، مایل است بار دیگر از او بخواهد که مانند مدیران پیشین آن سازمان با تصمیمات شتابزده، سلیقهای و غیرکارشناسی، زمینهی آسیبهای جبرانناپذیر به باستانشناسی کشور را فراهم نکنند. برخلاف نظر رئیس پژوهشگاه، «سامانهی اطلاعات باستانشناسی» را نمیتوان صرفاً به «ترکیبی از آی.تی، جی.آی.اس و باستانشناسی» کاهش داد و امور آن را با تصمیمات قهری به خارج از پژوهشکدهی باستانشناسی منتقل کرد و مدیریت آن را به مدیریتِ فردی محدود کرد.
بحث دربارهی اهمیت فوقالعاده و جزییات متعدد و متنوع این برنامه نیازمند مجالی مجزا است که «جامعهی باستانشناسی ایران» آمادگی خود را برای تشریح آن در نشستی تخصصی اعلام میکند. در این زمینه، بار دیگر تأکید میکنیم که خلع ید «پژوهشکدهی باستانشناسی» از انجام امور تخصصیاش عملاً به معنی نادیده گرفتن حوزههای تخصصی و تصمیمات کارشناسی است.
رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی اگر نگاه منصفانه میداشت پی میبرد که چند ماه پیش در صورت مداخله نکردن «جامعهی باستانشناسی ایران» شاهد احداث زیرگذری در عرصهی شهر باستانی شوش بودیم که امضاء و تأیید او را به همراه داشت!
نوشتن نامه به وزیر علوم، همچون نامهای که درباره «شوش» به وزیر محترم راه و شهرسازی نوشته شد، مبتنی بر این منطق بوده است که برای چنین درخواستهایی نمیتوان به مدیران میراث فرهنگی اعتماد کرد.
"جامعهی باستانشناسی ایران"، از رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری خواهشمند است با تصمیمی هوشمندانه و مدبرانه «سامانهی اطلاعات باستانشناسی ایران» را به پژوهشکدهی باستانشناسی که نهاد متولی این امر است بازگردانند. «جامعهی باستانشناسی ایران» ضمن صحه گذاشتن بر نگرانیها و دغدغهها درخصوص رکود باستانشناسی کشور، از همهی باستانشناسان و گروههای باستانشناسی در دانشگاهها و همچنین از انجمنهای باستانشناسی دعوت میکند که نسبت به صیانت از حریم علمی این حوزه حساس باشند. بیتردید، ضعف مدیریت در این عرصه را صرفاً نمیتوان به حساب مدیران ناکارآمد گذاشت، منفعل بودن جامعۀ علمی و فرهنگی و اعتراض نکردن به این وضعیت نیز به معنی همراهی و تأیید این رویه است.»