«۲۶ دی، برج آزادی ۴۶ ساله شد»، خبر کوتاه است و ساده. هر چند به اصول خبرنویسی این جمله ایرادی نمیتوان وارد کرد، اما یک نکته مهم در خود دارد و آن زمان اعلام شده برای اتفاق رخ داده یعنی «۲۶ دی ماه» است. دادههای ثبتشدهای میگویند که برج آزادی در این تاریخ افتتاح نشد.
به گزارش انجمن خرد آورده شده از ایسنا، جستوجو برای پیدا کردن اطلاعات تاریخچهایِ هر کدام از بناهای تاریخی در اینترنت، معمولا مخاطب را با یکسری توضیحاتِ تکراری از سایتها و صفحات مختلف مواجه میکند که یکی از مهمترین دلایل اعتماد مخاطب به آنها، تکرار این اطلاعات در تعدادِ سایتهای بیشتری است؛ اما درستی و نادرستی آنها هیچگاه مورد بررسی قرار نمیگیرد.
برج معروف «آزادی» در تهران نیز از این قاعده مستثنی نیست؛ همانطور که پژوهشگر تاریخ به آن اذعان دارد که اینترنت علاوه بر فواید زیادی که همراه با خود دارد، مشکلاتی از این دست را نیز به دوش میکشد.
حمیدرضا حسینی، پژوهشگر دانشنامه تهران برای به دست آوردن اطلاعات دقیق دربارهی آن چه برای برج آزادی رخ داده چیزی حدود ۱۰ ماه مطالعه و پژوهش میکند و با افراد نامآشنای این حوزه، مانند حسین امانت، معمار طراحِ برج و ایرج حقیقی، رئیس کارگاه ساختِ برج صحبت میکند. او به انجام این کار نیز بسنده نمیکند و میتوان گفت؛ «تقریبا همهی اسناد مربوط به برج آزادی را زیر و رو میکند و مجموعهای از اسناد و مدارک مرتبط با ساخت این برج از جمله روزنامهها و مجلات آن دوره و اسناد مربوط به شهرداری تهران، اسناد مربوط به انجمن شهر تهران - شورای شهر کنونی تهران -، اسناد شورای جشنهای ۲۵۰۰ ساله و اسناد وزارت دربار را گردآوری و بررسی میکند تا به کم و کیف ساخت این برج دست آگاه شود.
وی نخست نسبت به روند بازنشر اطلاعات از فضای اینترنت گِله میکند و در گفتوگو با ایسنا میگوید: «یکی از آسیبهایی که فضای مجازی و اینترنت علاوه بر استفادههای بسیار خوبی که دارد ایجاد میکند، انتشار اخبار نادرست در وب سایتهای مختلف و اخیرا شبکههای اجتماعی است. شخصی مطلبی را نوشته و منتشر میکند و سپس دیگران، حتی مراجع ذیصلاح بدون انجام هیچ تحقیقی به صورت کپی - پیست این مطالب را در صفحات و حتی سایتهای رسمی منتشر میکنند و در نهایت این حرف به صورت یک روایت متواتر در میآید. تواتری که باعث پذیرش آن میشود.
اما بعد از مدتی مواجه میشویم، حرفی که صدها سایت منتشر کردهاند و فکر کردهایم به دلیلِ تعدادِ زیادِ بازنشرِ آن قابل اعتماد است، اشتباه بوده و صدها سایت، مطلب نادرستی را از روی یکدیگر کپی کردهاند.»
این پژوهشگر تهران تاکید میکند: «تاریخ دقیق افتتاح برج آزادی طبق اسناد معتبر و متعدد کاملا روشن است اما متاسفانه این تاریخ در مراجع مختلف به اشتباه ذکر شده و حتی در وبسایت بنیاد رودکی به عنوان اداره کننده برج آزادی نیز، تاریخ افتتاح این برج به اشتباه درج شده است.»
او که کارشناس ارشد رشتهی تاریخ با گرایش تاریخ معاصر است، در توضیح تاریخچهی ساخت برج آزادی به ایسنا میگوید: «ساختِ برج آزادی که قبل از انقلاب برج "شهیاد" نامیده میشد، بخشی از برنامهی جشنهای ۲۵۰۰ سالهی شاهنشاهی بود و با هدف بزرگداشت ۲۵۰۰ سال شاهنشاهی ایران ساخته شد. به همین علت نیز نام شهیاد را برای آن انتخاب کردند.»
وی با اشاره به اینکه برگزاری جشنهای ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی به طور عمده در دو بخش برگزار شدند، میافزاید: «یک بخش از این جشنها در تختجمشید بود که شامل رژه ارتشهای ایران در طول تاریخ میشد و بخش دیگر، افتتاح برج "شهیاد" در تهران بود.»