با این وجود عامل این اتفاق باعث شد تا بخشی از علف‌های قبرستان خالدنبی در استان گلستان در آتش سوخت. هرچند متولیان زیارتگاه قرار گرفته در محدوده‌ی این محوطه‌ی تاریخی که آن را «منطقه‌ی نمونه‌ی گردشگری» می‌نامند، می‌گویند آتش را زود خاموش کرده‌اند، اما برهوت شدن محوطه بعد از آتش‌سوزی، بی‌توجهی سال‌های گذشته‌ی این قبرستان تاریخی را به رخ می‌کشد.
به گزارش انجمن خرد به نوشته ایسنا، سنگ قبرهای شکسته‌ی پراکنده‌ای که در طول سال‌ها در میان علفزار قبرستان به حال خود رها شده بودند، یا تَرک‌هایی که روی سنگ قبرهای خاص این محوطه را پوشانده یا حتی معدود حفاری‌های غیر مجاز در این محوطه، که فقط هشت ماه از ثبت ملی آن درفهرست میراث ملی می‌گذرد، می‌توانند این بی‌توجهی را به خوبی نشان دهند.
خالدنبی، حالا نیازمند توجه بیشتر مسئولان است
امان محمد حمیدزاده، مسئول و عضو هیأت امنای زیارتگاه بقعه خالدنبی به ایسنا می‌گوید: قبرستان تاریخی خالدنبی در مجاورت زیارتگاه خالدنبی است، بنابراین هیات امنای زیارتگاه بقعه خالد نبی با میراث فرهنگی در این زمینه همکاری متقابل دارند.
وی با اشاره به اینکه خادمی به طور 24 ساعته و در تمام طول سال در زیارتگاه خالد نبی مستقر است، ادامه می‌دهد: در بررسی‌هایی که روز سه‌شنبه14 شهریور در این زمینه انجام شد، متوجه شدیم تعدادی از نوجوانان موتورسوار متعلق به یکی از شهرستان‌های استان گلستان که برای تفریح به منطقه خالد نبی آمده بودند با انداختن ته سیگار خود روی چمن‌های قبرستان خالدنبی باعث بروز آتش‌سوزی شدند. این سهل‌انگاری آن‌ها، بعد از مدتی از برگشت‌شان باعث به آتش کشیده شدن علفزار خشک محوطه شده و از سوی دیگر با توجه به اینکه چند ماهی است دور محوطه را فنس‌کشی کرده‌اند و دام‌ها امکان چریدن در این فضا را ندارند و از سوی دیگر وزش باد نیز دلیلی بر گسترشِ بیشتر اتش بود، حدود هشت هزار متر مربعِ محوطه آتش گرفته است.
او می‌افزاید: با بروز اتفاق آتش‌سوزی خادم زیارتگاه به مردم و آتش‌نشانی خبر می‌دهد و خوشبختانه موفق می‌شویم به سرعت آن را خاموش کنیم. هر چند با آتش‌سوزی علفزارها از بین رفتند و برخی سنگ قبرها که در طول سال‌های گذشته و به دلایل مختلف مانند مرور زمان، شرایط جوی و حضور گردشگران و حیوانات محلی به طور پراکنده شکسته شده‌اند، در محوطه مشخص شدند.
هنوز بررسی برای آتش‌سوزیِ قبرستانِ «خالدنبی» ادامه دارد
او وضعیت کنونی محوطه‌ی خالدنبی را عامل مشخص شدن مشکلات آن بیش از پیش می‌داند و تاکید می‌کند: هنوز در حال بررسی برخی از موارد با کمک نیروی انتظامی، میراث فرهنگی و دهیاری هدف گردشگری روستای گچی‌سو بالا هستیم.
وی با اشاره به وجود عواملی که بعد از این اتفاق باید به ان توجه داشت، می‌گوید: نخست باید دقت مسئولان در این موارد بیشتر شود، این نوع محوطه‌های تاریخی به مسئولان و توجه‌شان بیش از پیش نیاز دارند. در واقع میراث فرهنگی، دهیاری روستا، شورای روستا، اعضای هیأت امنای این نوع مناطق همگی باید با توجه بیشتر نسبت به این محوطه‌های تاریخی اقداماتشان را اجرایی کنند.
حمیدزاده اقتصادگردشگری در این منطقه را عامل دیگری در این زمینه می‌داند و می‌گوید: به واسطه وجود بقاع متبرکه، طبیعت منطقه و تپه ماهورها، تقویت بوم‌گردی، گردشگریِ زیارتی و تاریخی در ابعاد مختلف ایجاد می‌شود که به واسطه پشتیبانی مسئولان و میراث فرهنگی نخستین اقدام یعنی ثبت ملی این قبرستان انجام شد، اقدامی که بعد از سال‌ها انتظار رخ داد،همچنین با استفاده از اعتبارات تملک دارایی شهرستان و با همکاری میراث فرهنگی فنس‌کشی اطراف مزار انجام شد.
وی لزوم بکارگیری نگهبان تمام وقت با همکاری میراث فرهنگی و نصب دوربین در آینده برای این محوطه را از دیگراقداماتی می‌داند که در دستور کار است و ادامه می‌دهد: با انجام کار گروهی توسط مسئولان در چنین محوطه‌هایی باید کاری انجام دهیم تا دیگر شاهد این گونه مسائل نباشیم.
رشد حضور گردشگران در خالدنبی در طول چهار چند سال گذشته
او با اشاره به حضور زیاد گردشگران در دو ماه فروردین و اردیبهشت در این محوطه تاریخی بیان می‌کند: تپه‌های ماهور، رویش گیاهان، مزارهای باستانی، فروشگاه‌های صنایع دستی، زندگی بکر و بوم‌گردی‌هایی که در طول دو سال گذشته راه افتاده باعث جذب گردشگران زیادی به این محوطه شده‌اند، به اندازه‌ای که درفصل بهار امسال بالغ بر 185 هزار نفر زائر و گردشگر داخلی از محوطه دیدن کرده‌اند و حدود 100 گروه توریست خارجی نیز سال گذشته به دیدن این منطقه نمونه گردشگری آمدند.
حمیدزاده با اشاره به تفاهم‌نامه‌ی در حال انعقاد میراث فرهنگی با دهیاری روستای هدف گردشگری خالدنبی و با هدف تامین نگهبان به صورت شبانه‌روزی و حفظ محوطه بیان می‌کند: سنگ های شکسته شده و افتاده باید ترمیم شوند و نظم‌دهی خاصی در چینش سنگ‌ها در داخل محوطه بر اساس الگوی علمی تاریخی انجام شود، همچنین فنس‌کشی انجام شده و یکسری از ساماندهی‌ها در محوطه صورت گرفته‌اند و بررسی و کاوش‌های علمی و ریشه‌یابی آن‌ها باید در این محوطه انجام شود.
وی با اشاره به اینکه اداره اوقاف و امور خیریه استان با نظارت مطلوب و با تعیین هیات امنا به بقاع متبرکه مجموعه خالدنبی به زائران خدمات‌رسانی می‌کند، می‌گوید: در کنار آن، فعالیت هیات‌امنا به صورت شبانه‌روزی، دهیار روستای هدف گردشگری با هدف‌گذاری روستای بدون بیکار در این روستا (گچی‌سوبالا) با راه‌اندازی اقامتگاه بوم‌گردی و تولیدات ارگانیک دامی و غذایی در تلاش دوچندان است تا کارآفرینی در این روستا در حال تحقق عینی باشد.
او همچنین با اشاره به پشتیبانی مسئولانِ مختلف مانند فرماندار، ادارات کل میراث فرهنگی و گردشگری، اداره اوقاف و امور خیریه و دیگر ادارات برای توسعه بیش از پیش در این منطقه، می‌گوید: نماینده منطقه در مجلس شورای اسلامی نیز با اعتقاد به اهمیت موضوع گردشگری روستایی پیگیر برای این موضوع هستند.
کانکس بدون نگهبان در قبرستان خالد نبی
میراث فرهنگی اجازه حضور نگهبان را نمی‌دهد!
صالح حمیدزاده، دهیار روستای «گچی‌سو بالا» که منطقه نمونه گردشگری «خالدنبی» نیز زیرمجموعه آن است، در این زمینه به ایسنا توضیحاتی می‌دهد، توضیحاتی که بیشتر از بی‌توجهی میراث فرهنگی به این محوطه حکایت دارد.
وی که از چهار سال گذشته دهیار این روستا و منطقه نمونه گردشگری «خالدنبی» است، می‌گوید: در طول سه سال گذشته مکاتبات زیادی با میراث فرهنگی استان گلستان و شورای شهر انجام دادیم تا توجه ویژه‌ای به گورستان خالد نبی شود. سرانجام هشت ماه قبل این گورستان با کمک میراث فرهنگی استان در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و اطراف بخشی از محوطه که افراد به راحتی به آن رفت‌وامد می‌کردند، فنس‌کشی شد و دو کانکس با طرح معماری بومی در نزدیکی آن مستقر شد تا نگهبانان مستقر شوند.
او با اشاره به اینکه از آن زمان هنوز اجازه ی حضور هیچ نگهبانی در این کانکس‌ها داده نشده است، بیان می‌کند: این در حالی است که از زمان نصب کانکس در منطقه هنوز سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در تهران موافقتی برای حضور نگهبانان نداشته است. به آن‌ها اعلام کرده‌ایم که حضور نگهبانان با هدف حفاظت از محوطه است و اگر آن‌ها بومی باشند قطعا شرایط بهتری را خواهیم داشت. اما گفته می‌شود که هنوز مسئولان سازمان میراث فرهنگی در تهران با این قضیه مخالفت می‌کنند.
دهیار روستا با اشاره به بررسی‌هایی که تاکنون با اداره کل میراث فرهنگی استان گلستان برای حضور نگهبان در این محوطه انجام داده، گفت: مدیر کل میراث فرهنگی استان در گفت‌وگوهایی که با وی داشته‌ایم اعلام کرده در حال بررسی وضعیت است و تا دو هفته آینده نگهبان مستقر می‌شود.
100 سنگ‌قبر از 300 سنگ در خالدنبی سالم هستند
وی همچنین با اشاره به وجود حدود 300 سنگ قبر در محوطه تاریخی خالدنبی که امکان ورود و خروج گردشگران را دارد، ادامه می‌دهد: چیزی حدود 100 سنگ قبر به طور کامل سالم در این محوطه گسترده وجوددارد که بخش زیادی از آن در تپه‌ها و دره‌ها مشرف هستند به همین دلیل میراث فرهنگی توانست فقط بخشی که امکان رفت و آمد دارد را فنس‌کشی کند.
او با اشاره به قرارداد در حال انعقاد دهیاری و میراث فرهنگی برای وضعیت این محوطه تاریخی بیان می‌کند: باید سنگ‌های شکسته مرمت و سنگ‌هایی که در سطح قبرستان پراکنده هستند، جمع‌آوری شوند. این از نخستین اقداماتی است که باید در راستای ساماندهی این محوطه انجام دهیم.
حمیدزاده با تأکید بر اینکه روی هر کس نمی‌توان نام گردشگر گذاشت به خصوص کسانی که به محوطه‌های تاریخی آسیب وارد می‌کنند، ادامه می‌دهد: در کنار پیگیری‌هایی که انجام می‌دهیم، تقاضای بررسی بیشتر در زمینه بروز این آتش‌سوزی را داریم.
دهیار روستای «گچی‌سو بالا» در بخش دیگری از صحبت‌هایش با اشاره به نیاز این روستا به امکانات اولیه مانند آب، برق، گاز و تلفن ثابت می‌گوید: این روستا از نظر اشتغال‌زایی می‌تواند به اقتصاد منطقه و استان گلستان کمک زیادی کند. هر چند کلمه اشتغال‌زایی یک حرف کلیشه‌ای است اما ما به آن نیاز داریم. اشتغال و گردشگری برای منطقه محروم ما که خشکسالی آن را تهدید می‌کند و برای کشاورزی نیاز به هزینه‌های زیادی داریم بهترین پتانسیل است. حال اینکه ما چرا نباید از آن‌ها استفاده کنیم، جای سوال دارد.
او اضافه می‌کند: تا چند سالِ قبل مغازه‌ی قرار گرفته در ورودی روستا روزی 100 تک تومان نیز درآمد نداشت، اما از زمانی که یکی، دو اقامتگاه در روستا ایجاد شده آن مغازه اشتغال بی‌نظیری را به دست آورده است. مشخص نیست چرا نسبت به چنین روستایی بی‌توجهیم.
وی با بیان اینکه ثبت ملی این محوطه تاریخی باید در سال‌های گذشته انجام می‌شد، ادامه می‌دهد: نمی‌دانم چرا دستور حضور دو نگهبان را در منطقه نمی‌دهند یا چرا با وجود جابه‌جا شدن این همه پول در رأس، یک دوربین مداربسته برای قبرستان نصب نمی‌شود؟ حتی اعلام کرده‌ایم که اگر حقوق دادن به نگهبان برای میراث فرهنگی تا این حد سخت است آن را به ما بدهند. دهیاری با هدف حفاظت از گورستان همه کارها را انجام می‌دهد، چون معتقدم اگر این قبرستان باقی بماند تحولات زیادی از نظر حضور گردشگر در منطقه شاهد خواهیم بود.
اگر فقط «خالدنبی» در گلستان بود، برای گردشگری همه استان کفایت می‌کرد
حمیدزاده به راه‌اندازی فرودگاه کلاله مدتی پیش در در استان گلستان اشاره می‌کند و می‌گوید: در طول مدت زمان راه‌اندازی فرودگاه تا امروز بهترین پتانسیل برای منطقه فرودگاه بوده است، مهمانان خارجی زیادی در این مدت به بازدید از منطقه آمدند. اگر فقط قبرستان خالد نبی در استان ما بود آن برای ما همه ابعاد گردشگری‌مان کفایت می‌کرد.
دهیار روستای گچی سوبالا با اشاره به اقداماتی که این دهیاری در طول چند سال گذشته برای مردم و در تشریح وضعیت گردشگری منطقه داشته است، ادامه می‌دهد: در بدو ورود به سال 96 تلاش کردیم تا در روستا دست‌کم بالای دو هزار نفر را جذب، اسکان و خدمات‌دهی داشته باشیم. برای بومی‌ها اشتغال‌زایی ایجاد شد و برای حفظ قبرستان و سنگ‌های آن برنامه‌ریزی‌های زیادی داشتیم. به مردم روستا تأکید کردیم باید فرهنگ غنی و بومی‌سازی خود را بار دیگر زنده کنند. همه روستا باید دست به دست هم دهند تا در مسیر فرهنگ گردشگری قدم بردارند.
او با اشاره به انتخاب چهار روستا در کشور به عنوان روستای گردشگری که دو روستا متعلق به استان کردستان و دو روستای «فارسیان» و «گچی سوبالا» متعلق به استان گلستان هستند، ادامه می‌دهد: این دو روستا در استان گلستان به عنوان پایلوت گردشگری معرفی شده‌اند تا با استفاده از آن‌ها در نمایشگاه‌های بین‌المللی اقتصاد مقاومتی شرکت و پتانسیل‌های روستاها را معرفی کنیم.
حمیدزاده بومی‌سازی منطقه، زنده کردن فرهنگ غنی روستا با توجه به عشایری بودن روستا در گذشته و الگو گرفتن آن برای دیگر روستاها را از دیگر اقداماتی می‌داند که در این پتانسیل‌ها از آن استفاده می‌شود و تأکید می‌کند: اگر کوچکترین حمایت را دولت از این روستا داشته باشد، به موفقیت می‌رسیم، آن‌هم در شرایطی که این روستا فقط به زیرساخت‌های ملی نیاز دارد و دیگر نیازمند هیچ نوع تسهیلات نیست.
شاید بتوان گفت «عدو شود سبب خیر»، برای قبرستان خالد نبی اثر کرده باشد. هر چند معاون میراث‌فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی استان گلستان، در زمان انتشار این خبر در رسانه‌ها، به ایسنا گفته بود؛ این اداره کل از هشت ماه قبل‌تر با ثبت ملی بنا دستوراتی را در ستور کار خود با هدف ساماندهی این محوطه دارد که هنوز راه درازی برای به نتیجه رسیدنش بود، اما شاید با بروز آتش‌سوزی قدری طرح ساماندهی این محوطه با سرعت بیشتری جلو برود.
منطقه نمونه گردشگری خالدنبی، قبل از آتش‌سوزی قبرستان تاریخی