رقابت را باید به اقتصاد دیجیتال بازگرداند
پروجکت سیندیکت: ۱۷ می ۲۰۱۷ برابر با ۲۷ اردیبهشت ۱۳۹۶
دالیا مارین، Dalia Marin(2)
اقتصاد دیجیتال، در حال گسترش شکاف جدیدی میان سرمایه و کار است، علت افزایش شکاف، آفرینش وضعیتی است که بدان “برنده، بیشترین سهم از منافع بازار را بچنگ می‌آورد”3 گفته می‌شود، در نتیجه آن، یک بنگاه یا تعداد اندکی از بنگاه‌ها، سهم بسیار بزرگی از منافع بازار را بدست می‌آورند.
مـونـیخ - اقـتصاد دیـجیتال شـاهـد شـکافهـای رو بـه گسـترش مـیان نـیروی کـار و سـرمـایـه اسـت. ایـن افـزایـش شـکاف نـاشـی از وجـود زمـینه‌هـای مـساعـد بـرای بـدسـت آوردن سـهم هـرچـه بـزرگـتری از بـازار دیـجیتال تـوسـط یـک بـنگاه یـا تـعداد انـدکـی از بـنگاه‌هـاسـت. تـنها در ۱۵ سـال اخـیر، هـمگام بـا گسـترش فـعالـیت ابـرشـرکـت‌هـا در سـطح جـهانـی و بـا تسـط هـمزمـان آنـها بـر بـازارهـای چـند کـشور، تـمرکـز بـازار بـصورت چـشمگـیری در سـرتـاسـر کـشورهـای گـروه ۲۰ افـزایـش یافته است (گروه ۲۰، متشکل از ۲۰ اقتصاد پیش رفته و کشورهای بالنده «نوظهور» است).
بـرای مـقابـله بـا ایـن پـدیـده، یـعنی بـرای بـازگـردانـدن رقـابـت و مـقابـله بـا نـابـرابـری مـیان سـرمـایـه و نـیروی کـار، گـروه ۲۰ بـایـد شـبکه رقـابـت جـهانـی را ایـجاد کـند. ازآنـجایـی کـه در کـشورهـای گـروه ۲۰، بـخش بـزرگـی از درآمـد نـصیب سـرمـایـه می‌شود شبکه رقابت جهانی باید راههایی برای معکوس کردن روند کاهشی سهم نیروی کار در GDP بیابد.
در سـه دهـه اوِل پـس از جـنگ جـهانـی دوم، سـهم نـیروی کـار از GDP هـفتاد درصـد، و بـقیه سـی درصـد سـهم سـرمـایـه بـود. جـان مـینارد کـینز ایـن ثـبات سـهم نـیروی کـار را چـیزی در حـد“معجـزه“ نـامـید. امـا پـس از آن، ایـن قـاعـده شکسـته شـد. از نـیمه ۱۹۸۰ تـا بـه امـروز، سـهم جـهانـی نـیروی کـار بـتدریـج کـاهـش یـافـت و بـه ٪۵۸ رسـید و سـهم سـرمـایـه بـه ٪۴۲ افزایش پیدا کرد.
امـریـکا نـمونـه خـوبـی بـرای ایـن مـسئله اسـت، ایـن کـشور مـیزبـان تـعداد زیـادی از ابـربـنگاه‌هـاسـت، مـعذالـک نـهادهـای نـاظـِر ضـد تـراسـِت آمـریـکا قـادر بـه محـدود کـردن قـدرت بـازار ایـن بـنگاه‌هـا نیسـتند. ازآنـجایـی کـه کـشورهـای گـروه ۲۰ در جسـتجوی راه حـلهـایـی بـرای مـقابـله بـا مـشکل تـمرکـز بـازار اسـت، بهـترسـت از تـجارب نـامـوفـق ایـالت متحـده آمـریـکا درس بـیآمـوزد، و جـویـای راههـایـی بـرای اصـلاح قـوانـین ضـد تـراسـت بـاشـند کـه کـوتـاهـی‌هـای قـوانـین ضـد تـراسـت امـریـکا را نداشته باشد.
بهـترسـت کـه از پـایـه شـروع کـرد، مـا در سـطح مـلی نـیازمـند ایـجاد نـهاد قـانـونـی نـاظـر بـر رقـابـت هسـتیم، ایـن نـهاد بـایـد دارای دانــش نــهادی بــاشــد. و در فــرایــند شــکلگــیری خــود تــوانــایــی جــذب پــرســنل مــتخصص را داشــته بــاشــد. شــبکه رقابت اروپا می‌تواند بعنوان طرح اولیه برای یک شبکه رقابت در سطح گروه ۲۰ باشد.
هـدف شـبکه رقـابـت جـهانـی ایـجاد چـهارچـوب قـانـونـی مـؤثـر بـرای اعـمال قـوانـین رقـابـت عـلیه شـرکـت‌هـایـی اسـت کـه مـشغول تـجارت فـرامـرزی هسـتند و رقـابـت را محـدود مـی‌کـنند. ایـن شـبکه مـی‌تـوانـد بـازرسـیهـا را هـماهـنگ کـند، تـصمیمات را بـه اجراء درآورد و دستورکارهای جدید برای زیر نظر داشتن قدرت بازاری و تبانی در اقتصاد دیجیتالی داشته باشد.
در گــذشــته، تــأکــید کــشورهــای گــروه ۲۰ بــرای اطــمینان یــافــتن از ایــن بــوده اســت کــه بــنگاههــای چــندمــلیتی نــتوانــند از تـفاوت‌هـای حـوزه‌هـای قـضایـی بـرای عـدم پـرداخـت مـالـیات سـؤاسـتفاده کـنند. امـا حـال ایـن کـشورهـای نـاگـزیـرنـد دایـره فـعالـیت خـود را گسـترش دهـند، چـون دریـافـته‌انـد کـه تـکنولـوژی دیـجیتال پـیآمـدهـایـی نـاخـواسـتهای دارد کـه اگـر تـوسـط شبکه رقابت جهانی کنترل نشود، همچنان به نفع بنگاههای چندملیتی و به زیان کارگران خواهد بود.
پاورقی:
1- در جــریــان انــقلاب صــنعتی انگلســتان بــا قــانــون حــصارکــشی Act Enclosure از کــشاورزان خــرده پــا ســلب مــالــکیت شــد و زمــین‌هــای یـکپارچـه و مـحصور شـده بـرای گـوسـفنداری در اخـتیار مـالـکان بـزرگ قـرار گـرفـت. ایـن رونـد غـالـباً بـا مـقاومـت روسـتایـیان و بـا خـونریـزی هـمراه بــوده اســت. حــصارکــشی جــهنم واقــعی را بــرای رانــده شــدگــان تــدارک دیــد: بــیکاری، دربــدری، نــداری، گــرانــی مــواد غــذایــی و . . . . فــراز “ گـوسـفندان آدمهـا را خـوردنـد” اشـاره بـه سـیه‌روزی ایـن بـیجـاشـدگـان دارد، کـه بـناچـار، در اطـراف شهـرهـا حـلقه زدنـد و طـبقه فـقرای پـیرامـون شهری را پدید آوردند، و انقلاب صنعتی از آنان بهره فراوان برد.
2- Dalia Marin, Professor of International Economics at the School of Management of the Technical 2 University of Munich, is a research fellow at the Centre for Economic Policy Research and a non-resident fellow at Bruegel.
”outcomes most-takes-winner” -3 : بـه گـفته مـی‌شـود کـه درآن بهـتریـن سـازنـده یـا تـولـید کـننده سـهم خـیلی بـزرگـتری از مـنافـع یـا بـازار را بچنگ می‌آورد و برای رقبای دیگر سهم اندکی باقی می‌ماند.