تالاب برم دلک، شیراز

تالاب برم دلک، شیراز

تالاب برم دلک در موقعیت جغرافیایی در استان فارس واقع است. برم‌دلک، سرچشمه، تالاب و گردشگاهی طبیعی است در استان فارس.

تاریخ ثبت: (1394/05/12 )  تاریخ بروزآوری: (1396/08/14 )

این مطلب (4,221)  بار مطالعه شده است.

این مطلب را با دوستان خود در واتساپ به اشتراک بگذارید.

تصویر ماهواره‌ای برم دلک. چشمه خشکیده، تالابی دیده نمی‌شود.

واژه "بَرم" به چه معنا می‌یاشد؟

واژه برم barm که صورت نوینی از واژه  warm  در زبان پهلوی است، به معنی استخر، چشمه یا تالاب است. البته معانی دیگری هم دارد. در فارس بیشتر به گودالی پر از آب می‌گویند که حاصل جوشیدن چشمه‌ای باشد، مانند همین برم دلک، یا دریاچه‌ای کوچک که از جمع شدن آب باران و آب شدن برف باشد مانند برم شش پیر و برم فیروز در شهرستان سپیدان فارس، یا بخشی از یک جوی آب که پهن شده و به صورت استخری درآمده باشد. واژه‌ای دیگر با معنی‌ای نزدیک به معنی برم که آن هم در فارس به کار می‌رود، قمپ ghomp یا غمپ یا گمپ است. مانند غمپ آتشکده فسا و غمپ آتشکده فیروزآباد که غمپ‌هایی هستند در کنار آتشکده‌های فسا و فیروزآباد.

واژه برم به صورت ترکیب هم در نام‌های برخی جاها در فارس به کار رفته است. مانند برم شور پایین و بالا که روستاهایی هستند پیرامون دریاچه ماهلو در خاور شیراز و هفت برم که منطقه‌ایست در نزدیکی دشت ارژن و آن شامل هفت برم دائمی و فصلی است. واژه برم در گفتار عامیانه مردم فارس در موارد بسیاری از جمله در اصطلاحات کشاورزی (ملک‌زاده 1380) و مثل‌ها (ملک‌زاده 1383) به کار می‌رود.

برم دلک به چه معنی است؟

با روشن بودن معنی واژه برم و دل، معنی برم دلک  barm e delak، که دیگر نه  برمی  دارد نه دل انگیز است تقریبا روشن است. حرف کاف که در آخر این نام دیده می‌شود شاید کاف کوچکی یا دوست داشتنی باشد. در همه جای فارس و به ویژه در دشت شیراز از این نوع کاف در دنباله نام روستاها فراوان دیده می‌شود. مانند قندیلک، بابونک، کوشکک، پدنک، نیلگونک، پالونک، باغک، بیدک، چاهک، رزک، دشتک، پرگانک، زرغونک، رودک، دهک و کفترک. سبب نامگذاری‌هایی که مردم در مورد برم دلک می‌گویند و حتی در کتاب‌ها هم می‌نویسند اغلب وجه اشتقاق‌های عامیانه است و بر اساسی نیست.

( تصویر ماهواره‌ای برم دلک. چشمه خشکیده، تالابی دیده نمی‌شود، نیزار و چمنزار به کارخانه تبدیل شده، کارخانه‌ای که آن هم از بی آبی و عوامل دیگر تعطیل و مخروبه شده است. آثار ساسانی هم زخم خورده و کسی مسئول نیست.)

تصویر برم دلک در زمان ناصرالدین شاه آن گونه که فرصت شیرازی دیده و کشیده.

برم دلک کجا و چگونه بود و اکنون در چه حال هست؟

برم دلک تفرجگاهی است در یازده کیلومتری خاور شیراز در دامنه کوه بمو bamu. برم دلک چشمه‌ای است که از ریشه کوه می‌جوشد و برکه بزرگی را تشکیل می‌دهد. روی صخره‌های مشرف به این چشمه سه اثر تاریخی از دوران ساسانیان قرار دارد.  این موضوع به اهمیت برم دلک و دل نگرانی ایران دوستان افزوده است. سرریز آب این برکه از طریق جویی به روستاهای پایین دست می‌رسد و به کار کشاورزی می‌آید.

 

 


(تصویر برم دلک در زمان ناصرالدین شاه آن گونه که فرصت شیرازی دیده و کشیده. ترکیب برم و مرغابی‌های آن، درخت‌ها و مردم و نقش‌های ساسانی دل‌انگیز بوده است. فرصت در کشیدن این تصویر مقیاس را رعایت نکرده است.)

تالاب برم دلک

در سال‌های دور کوه برم دلک، چشمه و تالاب برم دلک، چمن‌زارها، درختستان‌ها و نیزارهای برم دلک و آثار تاریخی برم دلک و آب و هوای مطبوع آن فرح انگیز بود. از این رو برم دلک از دیرباز یکی از مکان‌های تفریحی مردم شیراز به حساب می‌آمد.

 

 

 

 

 

 

 

وضعیت تاسف بار نقش برجسته‌های تاریخی دو هزار ساله برم دلک

در دو سه دهه گذشته دگرگونی‌هایی باعث شد تا چشمه برم دلک کاملاً خشک شود. این دگرگونی‌ها عبارتند از:

1- برداشت بیش از اندازه از سفره‌های آب زیرزمینی پیرامون چشمه از طریق چاه‌های فراوان مجاز و غیرمجاز.
2- احداث باغ دشت یا باغ شهر روی کوه و بالادست چشمه.
3- احداث معدن استخراج سنگ روی کوهی که منبع تأمین آب چشمه بوده است.
4- خشکسالی‌های پی در پی.

خشک شدن چشمه برم دلک، خشک شدن جوی‌های منشعب از آن و نیزارها و چمن‌زارها و درختستان‌های اطراف آن را به دنبال داشت. در پی این خشک شدن، کشاورزان با بیل مکانیکی به دنبال گودتر کردن برم و لایروبی بی‌فایده جوی‌ها و به هم ریختن محوطه و زیر و رو کردن راه‌های رسیدن به چشمه و حتی سنگبرداری در ریشه کوه برآمدند و منظر طبیعی و زیبای برم دلک را به طور کلی نابود کردند.

(نقش برجسته‌های تاریخی دو هزار ساله برم دلک در بالای عکس، تابلو سازمان محترم میراث فرهنگی در دست راست آن، توده‌های سنگ و خاکی که از پایین نقش‌ها با بیل مکانیکی کنده شده و روی هم انباشته شده در دست چپ آثار، و آشغال‌های پیرامون برم خشکیده در پایین و دست چپ عکس. تاریخ عکسبرداری:  تیر ماه 1392. عکسبردار:  دکتر محمد جعفر ملک‌زاده)

جویی که هزاران سال از برم دلک آب به روستاهای پایین دست می‌برد.

(جویی که هزاران سال از برم دلک آب به روستاهای پایین دست می‌برد. تاریخ عکسبرداری:  تیر ماه 1392. عکسبردار:  دکتر محمد جعفر ملک‌زاده)

 

 

 

 

 

 

 

برچسب: برم دلک; تالاب; شیراز
اثر یا گردآوری: محمد جعفر ملک زاده (سایت ایران بوم);منبع: کویرها و بیابان های ایران   -  لینک منابع: http://www.irandeserts.com   -   http://www.iranboom.ir/gardesh-gari

آخرین مطالب مرتبط:

1403/02/06 18:08
در زمینه‌ی انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
  • لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
  • «انجمن خرد» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
  • انجمن خرد از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
  • درج در قسمت هایی که با ستاره قرمز مشخص گردیده الزامی است.
  • تعداد کاراکترهای نام، ایمیل و نظر نباید به ترتیب بیش از 100، 300 و 500 بیشتر باشد . در صورت عدم رعایت متاسفانه نظر شما ثبت نخواهد گردید.
  • نظرات پس از تأیید مدیر سایت منتشر می‌شود.

نام:

پست الکترونیک:

متن نظر:

کد امنیتی:

نظرات: