کوروش محمدخانی، سرپرست تیم ایرانی این مطالعات باستان‌شناسی در این زمینه به ایسنا توضیح داد: در دور دوم اجرائی شدن تفاهم‌نامه مشترک پنج ساله بین ایران و فرانسه در پاسارگاد، چهارمین فصل از این برنامه، از سال ۱۳۹۴ آغاز شد که به دنبال مطالعات در حال انجام، دو ساختار جدید در محدوده کشف شدند، اما در حال حاضر امکان اظهار نظر درباره‌ی‌آن‌ها وجود ندارد.

او با بیان این‌که نتایج مطالعات این فصل خرداد سال آینده به پژوهشکده باستان‌شناسی ارائه می‌شود، افزود: از سوی دیگر برای لایه‌نگاری و تشخیص دوره‌ای فرهنگی، نیاز به ایجاد گمانه‌های اکتشافی در منطقه داریم که در صورت صدور مجوز از سوی پژوهشکده باستان شناسی این مطالعات نیز انجام می‌شوند.

بررسی حدود پاسارگاد در دوره هخامنشیان

به گفته‌ وی، انجام مطالعه‌ی میان رشته‌ای با هدف اصلی شناخت بهتر محوطه میراث جهانی پاسارگاد، در دستور کار قرار گرفته است.

محمدخانی شناسایی حدود پاسارگاد در دوره هخامنشیان، به دست آوردن دید کلی از سیستم احتمالی شهرسازی، پژوهش روی سیستم مدیریت آب و هیدرولوژی در دوره هخامنشی، بازسازی پوشش گیاهی باغ پاسارگاد به عنوان یکی از اولین باغ‌های باستانی از طریق مطالعات دیرین اقلیم‌شناسی، مطالعه چشم‌انداز پاسارگاد در دشت مرغاب و حفاظت بهتر از آثار این محوطه، را از دیگر اهداف این مطالعه‌ی پنج ساله در «فارس مرکزی در زمان هخامنشیان» دانست.

او تاکید کرد: برای مطالعات گسترده میان رشته‌ای در این محوطه از علم متخصصان تلفیقی باستان‌شناسی مانند ژئوفیزیک، دیرین اقلیم‌شناسی، باستان گیاه‌شناسی، زمین باستان‌شناسی، هیدرولوژی، سنجش از دور و عکاسی هوایی، نقشه برداری در کنار باستان شناسان استفاده می‌شود.

وی با بیان این‌که در این فصل از پژوهش‌ها، بررسی‌های آرکئوژئوفیزیک با استفاده از روش مغناطیس‌سنجی و یک روش جدید الکترومغناطیس با استفاده از دستگاه CMD، بررسی توموگرافی- ژئوالکتریک و سونداژ الکتریکی در پاسارگاد استفاده شد، ادامه داد:‌ حدود ۲۵ هکتار از محوطه پاسارگاد مورد بررسی آرکئوژئوفیزیکی به روش مغناطیس‌سنجی و الکترومغناطیسی قرار گرفته است.

این باستان‌شناس با تاکید بر این‌که با پایان این فصل از بررسی‌ها قسمت بزرگی از نقشه مغناطیسی محوطه حفاظت شده پاسارگاد تکمیل شد، افزود: در این فصل علاوه بر تکمیل‌تر کردن نقشه مغناطیسی منطقه باغ پاسارگاد، گسترش بررسی‌های مغناطیسی به طرف آرامگاه کورش ادامه داده شد، تا از وجود یا عدم وجود ساختارهای زیر سطحی در بین کاخ‌ها و آرامگاه کورش اطمینان حاصل شود.

محمدخانی با بیان این‌که در بررسی‌های اولیه در این بخش (کاخ‌ها و آرامگاه کوروش) منجر به کشف دو ساختار جدید ناشناخته شد، ادامه داد: در حال حاضر از دوره و چگونگی این ساختارها تا تکمیل شدن مطالعات نمی‌توان صحبت کرد، اما کشف این ساختارهای جدید در این قسمت از محوطه پاسارگاد بسیار مهم است، چون تاکنون هیچ اطلاعاتی از ساختارهای موجود در این قسمت بدست نیامده بود.

سرپرست ایرانی تیم مطالعات علوم میان رشته‌ای در باستان‌شناسی در محوطه و دشت پاسارگاد، افزود: برای تعیین عمق و چگونگی شکل استخر آب جنوب شرقی محوطه که قبلا در بررسی‌های مغناطیسی کشف شده بود، بررسی‌های ژئوالکتریک و توموگرافی این محدوده توسط باستان‌شناسان آلمانی و ایرانی هیئت مشترک انجام شد. همچنین برای تعیین عمق کانال‌های آب باغ نیز، سونداژهای الکتریکی چندی در باغ سلطنتی صورت گرفت.

او همچنین با اشاره به برداشت نمونه‌هایی از محوطه پاسارگاد برای انجام مطالعات گیاه باستان‌شناسی و گرده‌شناسی، افزود: هدف از این مطالعات بازسازی پوشش گیاهی باغ سلطنتی پاسارگاد است. نتایج اولیه مطالعات گرده‌شناسی و گیاه باستان‌شناسی در محوطه، حکایت از وجود گرده در لایه‌هایی رسوبی دارد که منجر به پیگیری ادامه مطالعات و بررسی‌های دیرین اقلیم‌شناسی در این قسمت شد. مطالعات آزمایشگاهی در دانشگاه تور، مارسی و لیون فرانسه انجام خواهد شد.

وی تاکید کرد: مطالعات زمین باستان‌شناسی در محوطه و دشت پاساگاد نیز با حضور متخصصانی از ایران و فرانسه پیگیری شد و نمونه‌برداری‌های مختلفی از تراس‌های رودخانه پولوار صورت پذیرفت. همچنین مطالعات چشم انداز باستان‌شناسی دشت پاسارگاد با حضور متخصصان باستان‌شناسی چشم انداز از ایران، فرانسه و ایتالیا دنبال شد.

به گفته‌ی محمدخانی، بررسی‌های باستان شناسی و چشم‌انداز تدفینی دشت پاسارگاد و سیستم مدیریت آب و هیدرولوژی دشت در قالب مطالعات چشم انداز نیز دنبال شد، همچنین در این فصل بررسی‌های توپوگرافی باستان شناسی محوطه حفاظت شده پاسارگاد انجام و نقشه دقیق توپوگرافی باستان شناسی محوطه تکمیل شد و بررسی‌های توپوگرافی در دشت پاسارگاد نیز انجام و نقشه های دقیقی تهیه شد.

فارس مرکزی در زمان هخامنشیان و بررسی‌های غیرتخریبی در پاسارگاد

این باستان‌شناس در توضیح امضای این تفاهم‌نامه بین دانشگاه لیون ۲ فرانسه و پژوهشکده باستان‌شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری اظهار کرد:‌ سال ۱۹۹۹ (۱۳۷۸) «رمی بوشارلا» از سوی دانشگاه لیون ۲ فرانسه یک تفاهم نامه با نام «فارس مرکزی در زمان هخامنشیان» برای بررسی‌های غیرتخریبی در پاسارگاد که به روش‌های ژئوفیزیکی بود، با پژوهشکده باستان‌شناسی امضا کردکه تا سال ۲۰۰۸ ادامه پیدا کرد و بعد از این زمان بنا به دلایلی مانند کار، برای چند سال متوقف ماند، پس از آن نیز بوشارلا بازنشسته شد و نتوانست آن را ادامه دهد، بنابراین دیگر اعضای تیم تصمیم گرفتیم پروژه ادامه پیدا کند وکار به دور دوم آغاز مطالعات کشیده شد.

این مدرس دانشگاه شهید بهشتی با بیان این‌که مطالعات انجام شده از فصل اول تا کنون در رابطه با یکدیگر بوده‌اند، ادامه داد: بررسی‌های ژئوفیزیک در فصل اول، دوم و چهارم انجام شد، از سوی دیگر با توجه به حضور نداشتن تیم بین‌المللی در ماه‌های مهر و آبان نخستین سال و فصل مطالعات در ایران برای انجام مطالعات زمین‌شناسی، گرده‌شناسی و هیدرولوژی ، در خرداد سال بعد به ایران آمدند، اما به اصرار پژوهشکده باستان‌شناسی برای انجام این مطالعات ۱۰ روزه مجوز دیگری از پژوهشکده باستان‌شناسی گرفتیم به همین دلیل ان به عنوان سومین فصل مطالعات این تیم بین‌المللی شناخته شد، در صورتی که قرار بود، آن کار دنباله فصل اول باشد.

وی با بیان این‌که تا کنون سه سال از پنج سال تفاهم‌نامه مطالعاتی سپری شده و دو سال دیگر از آن باقی مانده است، افزود: در دو فصل مطالعاتی بعدی یعنی سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹، نقشه ژئوفیزیکی منطقه‌ی حفاظت شده و مطالعات گرده‌شناسی و زمین باستان‌شناسی منطقه نیز کامل می‌شود، هم‌چنین براساس نتایج به دست آمده از مطالعات این پنج سال تیم تصمیم می‌گیرید که کار مطالعاتی ادامه داشته باشد، یا خیر؟

طرح بزرگ بررسی‌ها و مطالعات علوم میان رشته‌ای در باستان‌شناسی در محوطه و دشت پاسارگاد، توسط هیئت مشترک باستان شناسی ایران- فرانسه، با همکاری پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، پژوهشکده باستان‌شناسی، گروه باستان‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی تهران، پایگاه میراث جهانی پاسارگاد و دانشگاه لیون دو، مرکز ملی پژوهش‌های علمی فرانسه (CNRS) در دست انجام است.