فنيقي‌ها با اختراع الفباء انقلابی بسیار مهم و سرنوشت ساز در تاریخ خط و نوشتار به وجود آوردند. آنها در کرانه غربي مديترانه تا افریقای شمالی، جنوب اسپانیا، سیسیل، ساردني، قبرس و حتي يونان و ایتالیا پراکنده بودند. فنیقی‌ها در اصل دریانوردان و بازرگانانی بودند که بسیار سفر می‌کردند و با تمام ساکنان شرق مدیترانه معاملات تجاری داشتند. الفبای آنها از این راه منتشر شد. قدیمی ترین و تا حدی خواناترین متن خط الفبایی سامی، کتیبه فنیقی سنگ مزار اهرام شاه بابل است که محققان آن را به هزاره اول پیش از میلاد نسبت داده‌اند. با وجود این قرن‌ها پیش از آن تاریخ نشانه‌هایی از این خط وجود داشته است.
اولین نشانه‌های خط الفبایی در شکل کنونی در خط ميخي اوگاریتی دیده شده که در قرون چهاردهم تا سیزدهم پیش از میلاد رواج داشته است. کمی پس از خط فنیقی، خط آرامی پدیدار شد که با خط فنيقي خویشاوندي داشته، این خط در قرون سوم و دوم پیش از میلاد، پس از تشکیل لهجه‌های مختلف و پراکندگی سیاسی شکل واحد خود را از دست داد و به چند گروه تقسیم شد؛ مهم ترین آنها خط عبری مربعی، پالمیری، نبطي و خط سرياني بوده است. زبان و خط آرامی در دوره‌های آشوری نو و در عهد هخامنشیان، وسیله ارتباط بین المللی کلیه ملل شرق نزدیک از مصر گرفته تا آسیای صغیر و هندوستان به شمار می‌رفت. بسیاری از خطوط الفبایی جهان مشتق از خط سامی آغازین است که مادر دو خط فنیقی و سامی جنوبی بوده است. پرکاربردترین الفباهایی که امروزه در بیشتر نقاط جهان به کار می‌رود، به گونه‌ای از این دو خط ریشه گرفته‌اند، مانند الفباهای یونانی، لاتین، سیریلی، گرجی، ارمنی، حبشی و مغولی. علاوه بر این همان طور که الفبای لاتین توسط ملل مختلفی چون انگلیسی‌ها، ایرلندی‌ها، چک‌ها و سوئدی‌ها (با اعمال تغییراتی متناسب با زبان) به کار رفته، الفبای عربی نیز به واسطه دین اسلام و کتاب قرآن به تعداد نامحدودی از اقوام و زبان‌ها گسترش یافته است. زبانهای فولایی/ فولانی، هوسایی و سواحلی (در آفریقای مرکزی)، مالزیایی، جاوه‌ای، موروفیلیپینی، اردو، پنجابی، هندی، فارسی و برخی از زبانهای ترکی در شوروی سابق (در آسیا) از برخی اشکال الفبای عربی استفاده می‌کند.
در نتیجه اولین متونی که الفبای نوشتاری دارند به نیمه اول هزاره سوم پیش از میلاد تعلق دارند و به زبان سومری نوشته شده‌اند. در میانه هزاره سوم پیش از میلاد اکدی‌ها از خط سومری استفاده کردند و زبان خود را با الفبای سومری نوشتند. آنها سیستم نوشتاری سومری را کمی تغییر دادند. هیروگلیف مصری، میخی نو ایلامی، خطی در دره ایندوس هند و پاکستان، خط مینوسی‌ها (لینک داده شود) A از جزیره کرت، هیروگلیف هیتی‌ها و خط چینی همه از سیستم نوشتاری الفبایی سومری تقلید کرده‌اند. هر فرهنگی سمبل‌های نوشتاری خود را به جای میخ‌های بابلی در این سیستم گنجانده و از آن استفاده کرده است.