از منظر هواشناختی، بخش‌های مختلف دریای خزر دارای چه اقلیمی هستند؟

بهزاد لایقی: از لحاظ بارش، بیشترین میزان بارش سالانه در سواحل جنوب دریای خزر؛ یعنی سواحل ایران اتفاق می‌افتد و کمترین مقدار بارش در سواحل شرقی این دریا؛ یعنی ترکمنستان و قزاقستان رخ می‌دهد. به‌لحاظ دمایی هم بیشترین مقدار دما مربوط به سواحل شرقی دریای خزر و کمترین دما در شمال دریای خزر در سواحل روسیه است، به‌گونه‌ای که در بخش شمالی دریای خزر یخبندان رخ می‌دهد و تردد شناورها در این منطقه با استفاده از یدک‌کش‌های مجهز به یخ‌شکن انجام می‌شود. مدیرکل مرکز علوم جوی و اقیانوسی سازمان هواشناسی در مورد روند نوسانات تراز دریای خزر گفت: در دهه ۴۰ و ۵۰ شمسی، تراز آب دریای خزر به دلیل افزایش مصرف آب رودخانه ولگا افت نسبتا زیادی داشت، به‌طوری‌که کمترین مقدار تراز آب در سال ۱۳۵۶ ثبت شد. پس از این سال روند افزایش تراز آب دریای خزر اتفاق افتاد که افزایش بارش نقش مهمی در این وضعیت ایفا می‌کرد و این وضعیت تا سال ۱۳۷۴ ادامه داشت. پس از این سال مجددا تراز آب دریای خزر رو به کاهش گذاشته است و با وجود نوسانات زیاد تاکنون به‌طورکلی روند کاهشی را تجربه می‌کند. مهم‌ترین عامل این وضعیت، کاهش بارندگی در حوضه آبریز دریای خزر و رودخانه ولگا به‌عنوان تأمین‌کننده بیش از ۹۰ درصد آب دریای خزر است.

این کارشناس سازمان هواشناسی ادامه داد: بیشترین تأثیرات تغییر اقلیم ناشی از کاهش تراز آب دریای خزر، در منطقه مربوط به زیست‌بوم‌های ساحلی و مناطق حفاظت‌شده و تالاب‌ها در این منطقه است. این کاهش تراز آب منجر به تخریب زیستگاه‌های فعلی و همچنین افزایش شوری و اسیدیته آب می‌شود که شرایط نامساعدی را برای آبزیان منطقه و زنجیره‌های زیستی متصل به آنها ایجاد می‌کند. با توجه به این وضعیت، راهکار مناسب را می‌توان در بهبود شرایط زیست‌بوم‌های ساحلی با انجام تغییرات یا جابه‌جایی زیستگاه‌های فعلی یا راهکارهای مهندسی برای افزایش توان اقلیمی این زیستگاه‌ها جست‌وجو کرد.