به گزارش انجمن خرد به نوشته ایسنا، گورستان باستانی «اسب ریسه» در ماسال گیلان، به عنوان نخستین و در حال حاضر تنها نقطه در استان گیلان دارای گور دخمه یا استودان از نوع افقی و طاق باز، پس از انجام یکسری بررسی در این محوطه‌ی تاریخی در دهه ۴۰، بار دیگر در سال ۱۳۹۳ با بیش از ۳۰ محوطه و گورستان تاریخی شناسایی شد و نخستین فصل کاوش آن در شهریور سال گذشته انجام شد.
مجید کوهی، سرپرست کاوش در گورستان باستانی «اسب ریسه» که به تازگی دومین فصل کاوش در این محوطه را به سرانجام رسانده است، درباره‌ی کشفیات به دست آمده در این محوطه‌ی تاریخی اعلام کرد: بیشتر سفال‌های کشف شده از دوره تاریخی در این محوطه‌ی باستانی احتمالا مربوط به دوره‌های ساسانی و اشکانی هستند.
او با اشاره به کشف یک سری سفال خاکستری رنگ بسیار شاخص، هدف از این کاوش را شناسایی توالی دوره های تاریخی در محوطه اسب ریسه اعلام کرد و گفت: یافته‌های سطحی نشان می‌دهد از دوران عصر آهن و تاریخی نیز در این محوطه آثاری وجود دارد و این در حالی است که تاکنون از دوره اسلامی آثاری به دست نیامده است.
وی افزود: این محوطه تاریخی به دلیل وجود گوردخمه‌های افقی بر صخره‌ها تا حدودی با سایر محوطه‌های تاریخی و گورستانی در استان گیلان و شمال کشور متفاوت است.
او گورستان باستانی «اسب ریسه» را منحصر به فرد دانست و گفت: در این گورستان، گورهای کلان سنگی منطقه تالش ایران با سبک معماری خاصی وجود دارد که به صورت چهار چینه‌ای با سنگ‌های بزرگ ساخته شده‌اند.
حفاران غیرمجاز بخشی از محوطه اسب‌ریسه را تخریب کردند
کوهی با ابراز تاسف از تخریب‌های انجام شده توسط حفاران غیر مجاز گفت: در جریان کاوش اخیر ساختار معماری در دامنه صخره‌ها که با استفاده از سنگ‌های رودخانه ملات گل ساخته شده‌اند، شناسایی شد.
او در ادامه با اشاره به بازکردن یک گور تاریخی در کاوش در این محوطه گفت: متاسفانه در این گور به وجود اسکلت کامل، هیچ آثاری وجود نداشت که بتوانیم با توجه به آن، دوره تاریخی گور را شناسایی کنیم.
این باستان شناس با اشاره به وجود گورهایی به صورت پلکانی در دامنه صخره نیز اظهار کرد: ایجاد ترانشه‌هایی در فضاهای اطراف این گورها نشان داد در این محل نیز دیوارها و اتاق‌هایی وجود دارد که احتمالا با قبور مرتبط بوده‌اند.
او با اشاره به این نکته که نمونه این قبور در سیراف، حصیرآباد و بیشابور وجود دارند، گفت: تلاش کردیم براساس منابع مالی و امکانات داده‌های هرچند اندکی را از این محوطه به دست آوریم تا شاید در آینده با کاوش‌های گسترده و دقیق اطلاعات بیشتری به دست آید.
کوهی تنها کاوش و پژوهش میدانی در گورستان باستانی «اسب ریسه» گیلان را مربوط به سال ۱۳۹۳ اعلام کرد و افزود: کاوش حاضر نیز با توجه به کمبود منابع مالی بسیار اجمالی بوده و داده‌های کمی از محوطه به دست آمد که امیدواریم در آینده با کاوش های وسیع تر بتوانیم اطلاعات کامل تری به دست آوریم.
در نخستین فصل کاوش این محوطه‌ی تاریخی بقایای معماری دوران عصر آهن سه و هخامنشی به دست امده بود که درمجموع ۲۸ گوردخمه یا استودان در آن زمان در این محوطه شناسایی شد.
این گوردخمه‌ها در دهه‌های ۳۰ و ۴۰ مورد حفاری غیر مجاز قرار گرفته و آسیب جدی دیده بودند که در کاوش گورستان مشخص شد تدفین‌ها روی برجستگی طبیعیِ توده صخره‌ای انجام شده است و همچنین بقایای اسکلت یک مادر و فرزند نیز شناسایی شد. همچنین سنگ‌های زاویه‌دار کوهستانی، قلوه سنگ‌های گِرد شده‌ی رودخانه‌ای و ملاط گِل از جمله مصالح استفاده شده در این بناها بوده‌اند.