آﯾﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖ در ﺑﯿﻦ اﻧﺴﺎنﻫﺎي اوﻟﯿﻪ رواج داﺷﺖ؟

آﯾﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻧﺰد اﻧﺴﺎن ﻏﺮﯾﺰي اﺳﺖ، ﯾﺎ اوﺿﺎع و اﺣﻮال ﻣﺤﺮك آﻧﻨﺪ؟ اﻣﺮوزه ﻣﺮدمﺷﻨﺎﺳﺎن و ﺑﺎﺳﺘﺎنﺷﻨﺎﺳﺎن در ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﺧﻮد ﺑﻪ ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎﯾﯽ دﺳﺖ ﯾﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺪد آنﻫﺎ اﻧﺪﮐﯽ ﺑﻬﺘﺮ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﭘﺮﺳﺸﯽ ﺑﺮآﻣﺪ ﮐﻪ ﻣﯿﺎن ﺑﺰرگ ﺗﺮﯾﻦ ﻓﻼﺳﻔﻪ ﺷﮑﺎف اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺑﻮد. ﭼﻨﯿﻦ ﭘﯿﺪاﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﻨﮓ، ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ ﺑﺮآﻣﺪن اﻗﺘﺼﺎد ﺗﻮﻟﯿﺪي و دﮔﺮﮔﻮﻧﮕﯽ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ در دوران ﻧﻮﺳﻨﮕﯽ، ﯾﻌﻨﯽ ﺣﺪود ده ﻫﺰار ﺳﺎل ﭘﯿﺶ، ﭘﺪﯾﺪ آﻣﺪه ﺑﺎﺷﺪ. درﺑﺎره ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻧﺰد اﻧﺴﺎنﻫﺎ، دو ﻣﻔﻬﻮم در ﺗﻀﺎدي ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ رو در روي ﯾﮑﺪﯾﮕﺮﻧﺪ. ﺗﻮﻣﺎس ﻫﺎﺑﺰ، ﻓﯿﻠﺴﻮف ﻗﺮن ﻫﻔﺪﻫﻢ اﻧﮕﻠﯿﺴﯽ ﻣﯽاﻧﺪﯾﺸﯿﺪ ﮐﻪ «ﺟﻨﮓ ﻫﻤﻪ ﻋﻠﯿﻪ ﻫﻤﻪ» از ﺳﭙﯿﺪه دم اﻋﺼﺎر وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ. اﻣﺎ ﺑﻪ ﻋﻘﯿﺪه ژان ژاك روﺳﻮ، اﻧﺴﺎن وﺣﺸﯽ دﺳﺘﺨﻮش ﺷﻮر و ﺗﻌﺼﺐ ﻧﺎﭼﯿﺰي ﺑﻮده و «ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧﻮﭘﺪﯾﺪ» وي را ﺑﻪ «ﺳﻬﻤﻨﺎكﺗﺮﯾﻦ وﺿﻌﯿﺖ ﺟﻨﮕﯽ ﮐﺸﺎﻧﺪه.»

اﻧﮕﺎره‌ي اﻧﺴﺎن ﺧﺸﻦ و ﺟﻨﮕﺠﻮي ﻣﺎ ﻗﺒﻞ ﺗﺎرﯾﺦ ﺑﺮﺳﺎﺧﺘﻪ ﻧﮕﺮش ﻋﺎﻟﻤﺎن ﻣﺮدم ﺷﻨﺎﺳﯽ ﻗﺎﺋﻞ ﺑﻪ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﻣﻮﺟﻮدات و ﻣﻮرﺧﺎن ﺷﺎرح دوران ﭘﯿﺸﺎ ﺗﺎرﯾﺦ ﻗﺮن ﻧﻮزده و آﻏﺎز ﻗﺮن ﺑﯿﺴﺘﻢ اﺳﺖ. اﯾﻦ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﺑﻪ ﺣﮑﻢ ﭘﯿﺶ ﮔﻤﺎﻧﻪاي در اذﻫﺎن ﻧﻘﺶ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﯽاﻧﮕﺎﺷﺖ ﻧﻮع ﺑﺸﺮ، ﺗﮑﺎﻣﻠﯽ ﺗﺪرﯾﺠﯽ را در ﻣﺴﯿﺮ ﺧﻄﯽ ﯾﮏ ﺳﻮﯾﻪاي ﭘﯿﻤﻮده است.

از زﻣﺎن ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ اﻧﺴﺎن‌ﻫﺎي ﻣﺎﻗﺒﻞ ﺗﺎرﯾﺦ، در ﺳﺎل 1863، اﻧﺪام و رﻓﺘﺎر آﻧﺎن را ﺑﺎ ﺗﯿﺮه ﻣﯿﻤﻮنﻫﺎي ﺗﻨﻮﻣﻨﺪ، ﯾﻌﻨﯽ ﮔﻮرﯾﻞ و ﺷﺎﻣﭙﺎﻧﺰه ﺳﻨﺠﯿﺪه‌اﻧﺪ.

ﺑﻪ اﻋﺘﻘﺎد ﺑﺮﺧﯽ از اﯾﻦ ﻋﺎﻟﻤﺎن، «اﻧﺴﺎن دوره ﺳﻮم زﻣﯿﻦﺷﻨﺎﺳﯽ»، ﻧﻤﻮدار ﺣﻠﻘﻪ ﻣﻔﻘﻮده ﻣﯿﺎن «ﻧﮋاد ﺑﺸﺮ ﭘﺴﺖ» و ﻣﯿﻤﻮن ﺑﻮد. ﺳﭙﺲ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ «ﮐﻮچﻫﺎ» ﮐﻪ در ﺳﺎلﻫﺎي دﻫﻪ 1880 ﺑﻪ ﻣﯿﺎن آﻣﺪ، ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﺮداﺷﺖ ﺻﺤﻪ ﻣﯽﻧﻬﺎد ﮐﻪ ﺗﻮاﻟﯽ ﻓﺮﻫﻨﮓ‌ﻫﺎي ﭘﯿﺸﺎ ﺗﺎرﯾﺨﯽ، ﭘﯿﺎﻣﺪ ﮐﻨﺶ ﻧﻮ رﺳﯿﺪﮔﺎﻧﯽ ﺑﻮده ﮐﻪ ﺟﻤﻌﯿﺖ‌ﻫﺎي اﺳﮑﺎن ﯾﺎﻓﺘﻪ در ﯾﮏ ﺳﺮزﻣﯿﻦ را ﺑﯿﺮون راﻧﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺎ ﺟﺎي آﻧﺎن را ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ؛ اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ اﻋﺘﻘﺎدي را ﺑﺮﺟﺎي ﻣﯽداﺷﺖ ﮐﻪ ﺟﻨﮓ ﺑﺮاي اﺳﺘﯿﻼ ﻫﻤﻮاره وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ.

آﯾﺎ واﻗﻌﺎ اﻧﺴﺎنﻫﺎي اوﻟﯿﻪ ﻫﻤﯿﺸﻪ در ﺣﺎل ﺟﻨﮓ و ﺳﺘﯿﺰ ﺑﻮدﻧﺪ؟

ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﻣﻮرﺧﺎن دوران ﭘﯿﺸﺎ ﺗﺎرﯾﺦ، ﺑﺪون ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﻣﻮﺷﮑﺎﻓﺎﻧﻪ،آﻻت ﺗﺮاﺷﯿﺪه را ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي ﻧﺎﻣﯿﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎر ﻣﻌﻨﺎﯾﯽ ﺟﻨﮕﯽ داﺷﺘﻨﺪ:ﮔﺮز، ﮐﻮﭘﺎل، ﻣﺸﺖ ﮐﻮب، دﺷﻨﻪ…

ﻧﻤﺎﯾﺸﮕﺎه‌ﻫﺎي ﺟﻬﺎﻧﯽ و ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﻣﻮزه‌ﻫﺎ ﻫﻢ اﯾﻦ ﭘﯿﺶ اﻧﮕﺎﺷﺖ را ﺑﺎز آﻓﺮﯾﺪﻧﺪ. ﺑﺪﯾﻨﺴﺎن، ﻣﻮزه ﺗﻮﭘﺨﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﻓﺮاﻫﻢ آوردن ﮐﻠﮑﺴﯿﻮﻧﯽ از ﺳﻼحﻫﺎي ﻋﺼﺮ ﭘﯿﺸﺎ ﺗﺎرﯾﺦ، دوران ﻣﻘﺪم ﺑﺮ ﻋﺼﺮ ﺗﺎرﯾﺨﯽ، روزﮔﺎران ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ، ﺗﺎرﯾﺨﯽ و ﻧﯿﺰ آﻻت ﻗﺘﺎﻟﻪ اﻗﻮام ﺑَﺪَوي، آدﻣﮏ ﻫﺎﯾﯽ را ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻃﺒﯿﻌﯽ ﭘﻮﺷﯿﺪه در ﺧﻔﺘﺎن و ﻣﺴﻠﺢ ﺑﻪ ﺳﺎز و ﺑﺮگ ﺟﻨﮓ ﺑﺮاي ﻫﺮ دوره ﺑﻪ ﻧﻤﺎﯾﺶ ﮔﺬاﺷﺖ.

اﯾﻦ ﻧﻤﻮدﻫﺎ رﻓﺘﻪ رﻓﺘﻪ اﯾﺪه ﺗﺪاوم ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﺟﻨﮓ از دورﺗﺮﯾﻦ اﻋﺼﺎر زﯾﺴﺖ آدﻣﯿﺎن را در ذﻫﻦ دﯾﺪارﮐﻨﻨﺪه اﻟﻐﺎ ﻣﯽﮐﻨﺪ. ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺎل ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﮐﻨﻮﻧﯽ ﻧﺸﺎن داده‌اﻧﺪ ﮐﻪ اﻗﻮام آن اﻋﺼﺎر اﯾﻦ ﺳﻼحﻫﺎ را ﺑﺮاي ﮐﺸﺘﻦ ﻧﻪ اﻧﺴﺎن‌ﻫﺎ ﺑﻠﮑﻪ ﺟﺎﻧﻮران ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ.

ﺑﯿﺶ از ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻋﻠﻤﯽ، آﺛﺎر ﻫﻨﺮﻣﻨﺪان و ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎن، ﺳﯿﻤﺎي اﻧﺴﺎن‌ﻫﺎي دوران ﭘﯿﺸﺎ ﺗﺎرﯾﺦ و ﺷﯿﻮه ﺣﯿﺎت آﻧﻬﺎ را ﺑﺮﺳﺎﺧﺘﻪاﻧﺪ: ﺗﻨﺪﯾﺲﻫﺎي ﻣﺠﺴﻤﻪﺳﺎزان ﻣﻌﺮوف، داﺳﺘﺎن ﺗﺨﯿﻠﯽ ﭘﺎرﯾﺲ ﭘﯿﺶ از اﻧﺴﺎن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﭘﯿﯿﺮ ﺑﻮاﺗﺎر، رﻣﺎن ﺟﻨﮓ ﺑﺎز ﭘﺲ ﮔﯿﺮي آﺗﺶ اﺛﺮ رازﻧﯽ اﯾﻨﯽ، را از ﻗﻠﻢ ﻧﯿﺎﻧﺪازﯾﻢ ﮐﻪ در ﺳﺎل 1911 ﭘﺪﯾﺪار ﮔﺮدﯾﺪ.

ﺗﺎ ﭘﺎﯾﺎن ﻗﺮن ﻧﻮزدﻫﻢ، اﯾﻦ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﭘﺮدازي ﻫﻤﭽﻨﺎن، ﺑﺎ اﺳﺘﺜﻨﺎﻫﺎﯾﯽ ﻧﺎدر ﺑﺮ ﺟﺎي ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮد، ﻧﻤﻮدار ﻣﯿﻤﻮﻧﯽ اﻧﺴﺎن ﮔﻮﻧﻪ (Anthropomorphism)، اﻏﻠﺐ ﻧﻮﻋﯽ ﮔﻮرﯾﻞ، ﺗﯿﺮهاي ﮐﻪ آن زﻣﺎن آن را ﺑﻪ وﯾﮋه وﺣﺸﯽ و ﺷﻬﻮت ران ﻣﯽ‌اﻧﮕﺎﺷﺘﻨﺪ. اﯾﻦ اﻧﺴﺎن ﭘﯿﺸﺎ ﺗﺎرﯾﺦ را ﺑﺎ ﺳﻼح‌ﻫﺎﯾﯽ اوﻟﯿﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭼﻤﺎق ﯾﺎ ﻣﺸﺖ ﮐﻮب در دﺳﺖ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺎﻧﺪﻧﺪ؛ ﻣﻮﺟﻮدي ﮐﻪ ﮐﻨﺶ ﺑﺮده داري داﺷﺘﻪ و ﻫﻢ و ﻏﻢ او ﮐﺸﺘﺎر و ﺣﺘﯽ آدﻣﺨﻮاري ﺑﻮده اﺳﺖ. اﯾﻦ ﺑﯿﻨﺶ از اﻧﺴﺎن ﻣﺎ ﻗﺒﻞ ﺗﺎرﯾﺦ را در اﻏﻠﺐ رﻣﺎن‌ﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎز ﻣﯽ‌ﯾﺎﺑﯿﻢ ﮐﻪ از ﺳﺎل 1880 ﮔﻞ ﮐﺮدﻧﺪ. اﯾﻦ اﻓﺴﺎﻧﻪﻫﺎ اﻟﮕﻮي ﻧﻮﻋﯽ اﻧﺴﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ را در ﺗﺨﯿﻞ ﻋﻮام ﻣﯽﻧﮕﺎرﯾﺪﻧﺪ: ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﯽ ﻧﺮﯾﻨﻪ ﺑﺮﺧﻮردار از ﻫﯿﺒﺘﯽ ﻣﺮداﻧﻪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺟﺎﻧﻮراﻧﯽ ﺗﻨﻮﻣﻨﺪ، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺎﻣﻮت، ﯾﺎ درﻧﺪﮔﺎﻧﯽ ﭼﻮن ﺑﺒﺮ دﻧﺪان ﺧﻨﺠﺮي روﯾﺎروي ﺑﻮده؛ ﻣﺴﻠﺢ ﺑﻪ ﮔﺮز، ﺑﺎ ﺗﻦ ﭘﻮﺷﯽ از ﭼﺮم ﺟﺎﻧﻮري، در ﻏﺎرﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﯽﺑﺮده و در زﯾﺴﺘﮕﺎه ﺧﻮد اﺑﺰارﻫﺎﯾﯽ از ﺳﻨﮓ ﻣﯽﺗﺮاﺷﯿﺪه اﺳﺖ. ﻧﯿﺎي ﺑﺮ آﺷﻮﺑﯿﺪه، ﻏﺮﯾﺰي و ﺧﺸﻦ ﻣﺎ ﺑﺮاي ﺗﺴﺨﯿﺮ آﺗﺶ ﯾﺎ ﻣﺎدﯾﻨﻪ و ﯾﺎ ﺑﻪ ﮐﯿﻦ ﺟﻮﯾﯽ ﻋﺰﯾﺰ از دﺳﺖ رﻓﺘﻪاي ﻣﯽﺟﻨﮕﯿﺪه اﺳﺖ. ﺳﺘﯿﺰهﻫﺎ ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻮده‌اﻧﺪ،ﮔﻮﯾﯽ ﺟﻨﮓ اﻣﺮي ﻣﺤﺘﻮم و ﻧﺎﮔﺰﯾﺮ ﺑﻮده، ﺑﻪ وﯾﮋه ﻣﯿﺎن ﻧﮋادﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ،ﮐﻪ ﮐﺎوﺷﮕﺮان ﻏﺎﻟﺒﺎ در رواﯾﺎت ﺧﻮﯾﺶ اﻧﻮاع آنﻫﺎ را ﺑﺮ ﺷﻤﺮده‌اﻧﺪ.

در آﻏﺎز ﻗﺮن ﺑﯿﺴﺘﻢ، ﺑﺮﺧﯽ از زﯾﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳﺎن ﭘﮋوﻫﻨﺪه ﺗﺄﺛﯿﺮ اﺟﺘﻤﺎع ﺑﺮ ﺷﯿﻮه ﺣﯿﺎت ﻣﻮﺟﻮدات، ﻫﻢ ﺻﺪا ﺑﺎ ﻣﺮدم ﺷﻨﺎﺳﺎن و ﻣﻮرﺧﺎن ﭘﯿﺸﺎ ﺗﺎرﯾﺦ، ﻃﺮﻓﺪار ﮔﻤﺎﻧﻪاي ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﯽاﻧﮕﺎﺷﺖ ﺗﺒﺎر ﻣﺎ ﺑﻪ «ﻣﯿﻤﻮنﻫﺎي ﻗﺎﺗﻞ» ﻣﯽرﺳﺪ. ﺑﻪ ﺑﺎور اﯾﻨﺎن، اﻧﺴﺎن ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ (ﻫﻮﻣﻮﺳﺎﭘﯿﻨﺲ) را ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ درﻧﺪه ﺧﻮﯾﯽ، ﺟﺎﻧﻮري ﺧﺸﻦ ﻣﯽ اﻧﮕﺎﺷﺘﻨﺪ، ﮔﻮﯾﺎ ﺑﺎ اﻣﺤﺎي ﻣﯿﻤﻮنﻫﺎي ﺑﺰرگ دو ﭘﺎ و ﮔﺬار از ﺳﺮزﻣﯿﻦﻫﺎي ﻣﯿﺎﻧﯽِ دو ﻗﺎره اروﭘﺎ و آﺳﯿﺎ در ﺑﯿﺮون از آﻓﺮﯾﻘﺎ ﭘﺮاﮐﻨﺪه ﮔﺮدﯾﺪ. اﯾﻦ ﮔﻤﺎﻧﻪ را ﮐﻪ رﯾﻤﻮن دارت ﻣﻄﺮح ﮐﺮده ﺑﻮد، روﺑﺮت آردري در ﮐﺘﺎب ﺧﻮد آن را ﺗﺸﺮﯾﺢ ﮐﺮد. اﻧﺴﺎن ﭘﯿﺸﺎ ﺗﺎرﯾﺦ (ﻗﺒﻞ از ﺗﺎرﯾﺦ، اﻧﺴﺎن اوﻟﯿﻪ)،ﮐﻪ ﺷﮑﺎرﭼﯽ و از اﯾﻦ رو درﻧﺪه ﺑﻮده اﺳﺖ،ﮔﻮﯾﺎ ﺧﻮي ﭘﺮﺧﺎﺷﮕﺮي داﺷﺘﻪ و در ﻓﻬﻢ وي ﺟﻨﮓ ﻣﻌﻨﺎﯾﯽ ﺟﺰ ﺷﮑﺎر اﻧﺴﺎن ﻧﻤﯽداﺷﺘﻪ اﺳﺖ. ﺟﺎﻧﻮرﮐﺸﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻫﻤﭽﻮن ﻧﻤﻮد ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻏﺮﯾﺰي اﻧﺴﺎن ﺑﻪ ﭼﺸﻢ آﯾﺪ. ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺎل، ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﻮمﺷﻨﺎﺳﯽ ﻧﺸﺎن داده‌اﻧﺪ ﮐﻪ در اﮐﺜﺮ ﻣﻮارد، ﮐﺸﺘﻦ ﺣﯿﻮاﻧﺎت از ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺷﺎﺋﺒﻪ ﭘﺮﺧﺎﺷﺠﻮﯾﯽ ﺻﯿﺎد ﺑﺮﮐﻨﺎر ﺑﻮده اﺳﺖ؛ ﺑﺮﻋﮑﺲ ﺑﻪ ﺣﮑﻢ ﺷﯿﻮه ﺗﺒﺎدل ﻫﻢﮔِﻨﯽ ﻋﺎﻟﻤﮕﯿﺮ ﻣﯿﺎن اﻧﺴﺎن و ﻃﺒﯿﻌﺖ اﯾﻦ ﺧﺸﻮﻧﺖ را ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪ در ﻣﯽآورده. واﻧﮕﻬﯽ، اﯾﻦ ﺧﺸﻮﻧﺖ از ﻃﺮﯾﻖ ﻣﺸﺎرﮐﺖ در ﻃﻌﻤﻪ ﺳﻬﻤﯽ در اﯾﺠﺎد ﭘﯿﻮﻧﺪ و ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ داﺷﺘﻪ. اﻣﺮوز ﮔﻤﺎﻧﻪاي را ﮐﻪ ﻣﯽﭘﻨﺪاﺷﺖ اﻧﺴﺎن ﺑﻪ دﻟﯿﻞ درﻧﺪه ﺧﻮﯾﯽ از ﺗﺒﺎر «ﻣﯿﻤﻮنﻫﺎي ﻗﺎﺗﻞ» ﺑﻮده رﻫﺎ ﮐﺮده‌اﻧﺪ؛ ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﻣﻨﻮال، ﻧﻈﺮﯾﻪ «ﻗﺒﯿﻠﻪ ﺑَﺪَوي» ﮐﻪ ﻓﺮوﯾﺪ (روانﺷﻨﺎس) در ﺳﺎل 1912 ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﮐﺮده ﺑﻮد را ﻫﻢ ﺑﻪ ﮐﻨﺎري ﻧﻬﺎده‌اﻧﺪ.

ﻓﺮوﯾﺪ، ﭘﺪر رواﻧﮑﺎوي، ﻣﺪاﻓﻊ ﻧﻈﺮﯾﻪ ژان ﺑﺎﺗﯿﺴﺖ و ﻻﻣﺎرك، درﺑﺎره ﻣﻮروﺛﯽ ﺑﻮدن ﺧﺼﺎﺋﻞ اﮐﺘﺴﺎﺑﯽ ﺑﺮ آن ﺑﻮد ﮐﻪ در زﻣﺎنﻫﺎي ﺑﺴﯿﺎر ﻗﺪﯾﻢ، اﺟﺘﻤﺎع اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ در درون رﻣﻪ (ﯾﺎ ﻗﺒﯿﻠﻪاي) ﺑﺪوي ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﯽﯾﺎﻓﺘﻪ ﮐﻪ ﻧﺮﯾﻨﻪ ﻋﻈﯿﻤﯽ ﺑﺮ آن ﭼﯿﺮﮔﯽ داﺷﺘﻪ. اﯾﻦ رﺋﯿﺲ رﻣﻪ ﻫﻤﻪ ﻣﺎدﯾﻨﻪﻫﺎ را ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﯽﺑﺨﺸﯿﺪه، و ﭘﺴﺮان را وا ﻣﯽداﺷﺘﻪ ﺗﺎ ﺑﺎ رﺑﻮدن زﻧﺎن ﺑﯿﺮون از ﻗﺒﯿﻠﻪ ﺑﻪ آﻧﺎن دﺳﺖ ﯾﺎﺑﻨﺪ: ﺳﭙﺲ، روزي، ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﻓﺮوﯾﺪ در ﺳﺎل 1912 در رﺳﺎﻟﻪ ﺧﻮد، ﺗﻮﺗﻢ و ﺗﺎﺑﻮ ﻧﻮﺷﺘﻪ، « ﺑﺮادران راﻧﺪه ﺷﺪه ﮔﺮد ﻫﻢ آﻣﺪﻧﺪ، ﭘﺪر را ﮐﺸﺘﻨﺪ و او را ﺧﻮردﻧﺪ، ﻫﻤﯿﻦ اﻣﺮ ﺑﻪ ﻫﺴﺘﯽ ﻗﺒﯿﻠﻪ ﭘﺪر ﺳﺎﻻر ﭘﺎﯾﺎن ﺑﺨﺸﯿﺪ.» ﻓﺮوﯾﺪ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ «ﺑﺪوﯾﺖ ﺧﻠﯿﺪه در درون» و «ﻣﯿﻞ ﻋﻨﺎن ﮔﺴﻞ» را ﻧﯿﺰ ﭘﺮوراﻧﺪه ﺑﻮد؛ ﺳﺘﯿﺰهﻫﺎي دروﻧﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻫﻢ ﺳﻨﮓ ﻧﺒﺮدﻫﺎي ﺑﯿﺮوﻧﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ اﻧﮕﺎر ﻫﺮﮔﺰ ﺑﺎز ﻧﺎﯾﺴﺘﺎده‌اﻧﺪ. ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ رﯾﻤﻮن ﮐﻮرﺑﻪ ﺟﺴﺘﺠﻮﮔﺮ ﻣﻨﻄﻖ ﻣﻌﺮﻓﺖ و ﻣﺮدم ﺷﻨﺎس ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﮐﺮده آﯾﺎ «وﺣﺸﯿﮕﺮي دروﻧﯽ، ﺳﺎزه ذﻫﻨﯽ ﺗﺨﯿﻠﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ از اﯾﺪﺋﻮﻟﻮژيﻫﺎي ﻗﺮن ﻧﻮزده ﭼﻮن ﻧﮋاد ﭘﺮﺳﺘﯽ و بهگزﯾﻨﯽ ژﻧﺘﯿﮑﯽ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ»؟ ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻋﻠﻮم اﻋﺼﺎب ﺗﺎﮐﯿﺪ ﮐﺮده‌اﻧﺪ ﮐﻪ رﻓﺘﺎر ﺧﺸﻦ از وﯾﮋﮔﯽﻫﺎي ذاﺗﯽ ژن ﺑﺮ ﻧﻤﯽﺧﯿﺰد. ﮔﯿﺮﯾﻢ ﺑﺮﺧﯽ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي ﻣﻌﺮﻓﺘﯽ، ﻣﺤﯿﻂ ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ و زﻣﯿﻨﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ اﻫﻤﯿﺖ ﺷﺎﯾﺎﻧﯽ در ﭘﯿﺪاﯾﺶ آن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ. از اﯾﻦ ﮔﺬﺷﺘﻪ، ﺗﻌﺪادي از ﮐﺎرﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺸﯽ، ﻫﻢ در ﻗﻠﻤﺮو ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﻢ در ﻋﻠﻮم اﻋﺼﺎب و ﯾﺎ اﻋﺼﺎر ﻧﮕﺎري ﭘﯿﺸﺎ ﺗﺎرﯾﺦ، اﯾﻦ اﻣﺮ را آﺷﮑﺎر ﺳﺎﺧﺘﻪاﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﻮﺟﻮد اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻃﺒﻌﺎً ﺑﺎ رﻧﺞ دﯾﮕﺮان اﺣﺴﺎس ﻫﻤﺪردي ﻣﯽﮐﻨﺪ. ﮔﻮﯾﺎ اﺣﺴﺎس ﻫﻤﺪردي، ﺣﺘﯽ ﻧﻮع دوﺳﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻬﺮ و ﻋﻄﻮﻓﺖ اﻧﺴﺎﻧﯽ را ﺑﺮﮐﺸﯿﺪه و ﻫﻤﻪ ﮔﯿﺮ ﮐﺮده.

ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﯽ ﺑﺎ ﻣﻌﻠﻮﻻن

از ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺎﻫﻨﺠﺎري‌ﻫﺎ ﯾﺎ آﺛﺎر آﺳﯿﺐ دﯾﺪﮔﯽ‌ﻫﺎي ﺑﺮ ﺟﺎ ﻣﺎﻧﺪه ﺑﺮ روي اﺳﺘﺨﻮان‌ﻫﺎي ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻓﺴﯿﻞ اﻧﺴﺎﻧﯽ دوران ﭘﺎرﯾﻨﻪ ﺳﻨﮕﯽ، در ﻣﯽﯾﺎﺑﯿﻢ ﮐﻪ ﯾﮏ ﻣﻌﻠﻮل ﺟﺴﻤﯽ ﯾﺎ رواﻧﯽ ﺣﺘﯽ ﻣﺎدرزاد، را از ﻣﯿﺎن ﺑﺮ ﻧﻤﯽداﺷﺘﻨﺪ. ﺑﺎز ﻣﺎﻧﺪه‌ﻫﺎﯾﯽ از ﯾﮏ ﮐﻮدك اﻧﺴﺎن «ﻫﺎﯾﺪﻟﺒﺮگ» (Homo Heidelberg) ﺑﻪ ﻗﺪﻣﺖ 420 ﺗﺎ 300 ﻫﺰار ﺳﺎل [ﭘﯿﺶ از ﻣﯿﻼد ﻣﺴﯿﺢ] را ﮐﻪ از «ﺟﻮش ﺧﻮردﮔﯽ ﭘﯿﺸﺮس اﺳﺘﺨﻮانﻫﺎي ﺟﻤﺠﻤﻪ» رﻧﺞ ﻣﯽﺑﺮده در ﻏﺎر ﺳﯿﻤﺎدوﻟﻮﺳﻬﻮﺋﺴﻮس (اﺳﭙﺎﻧﯿﺎ) ﯾﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ. اﯾﻦ ﻋﺎرﺿﻪ ﻣﻮﺟﺐ رﺷﺪ ﻏﯿﺮ ﻋﺎدي ﻣﻐﺰ و ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﺟﻤﺠﻤﻪ ﻣﯽﮔﺮدد. اﯾﻦ ﮐﻮدك ﮐﻪ از ﻫﻨﮕﺎم ﺗﻮﻟﺪ دﭼﺎر ﻋﻘﺐ ﻣﺎﻧﺪﮔﯽ ﻋﻘﻠﯽ ﺑﺎزدارﻧﺪه‌اي ﺑﻮده ﺗﺎ ﺳﻦ 8 ﺳﺎﻟﮕﯽ زﻧﺪه ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮد.

در اﻏﻠﺐ ﻣﻮارد آﺳﯿﺐ دﯾﺪﮔﯽ، زﺧﻢﻫﺎي ﺗﺮﻣﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻧﺸﺎن از آن دارﻧﺪ ﮐﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎي آن دوران ﺗﯿﻤﺎردار و ﻏﻤﮕﺴﺎر ﺑﯿﻤﺎران ﯾﺎ ﻣﺠﺮوﻫﺎن ﺑﻮده‌اﻧﺪ و اﯾﻨﺎن ﻧﯿﺰ ﺑﻪ رﻏﻢ ﻧﻘﺺ ﺟﺴﻤﯽ ﯾﺎ ﻋﻘﻠﯽ، ﺟﺎﯾﮕﺎه ﺧﻮﯾﺶ را در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺣﻔﻆ ﻣﯽﮐﺮده‌اﻧﺪ. ﻧﻤﻮﻧﻪاي دﯾﮕﺮ: آزﻣﺎﯾﺶ اﺳﺘﺨﻮان ﻟﮕﻦ و ﺳﺘﻮن ﻓﻘﺮات ﯾﮏ اﻧﺴﺎن «ﻫﺎﯾﺪﻟﺒﺮگ» ﺑﺎ ﻗﺪﻣﺘﯽ 500 ﻫﺰار ﺳﺎﻟﻪ، ﮐﻪ در ﮐﺎوﺷﮕﺎه اﺗﺎﭘﻮﺋﺮﮐﺎ ﮐﺸﻒ ﺷﺪ، ﻧﺸﺎن ﻣﯽداد ﮐﻪ وي از ﯾﮏ ﻏﺪه اﺳﺘﺨﻮاﻧﯽ در ﺳﺘﻮن ﻓﻘﺮات و در رﻓﺘﮕﯽ و ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ ﻣﻬﺮهﻫﺎي ﭘﺸﺖ رﻧﺞ ﻣﯽﺑﺮده اﺳﺖ. اﯾﻦ اﻧﺴﺎن ﺑﺎ ﻗﺪ ﯾﮏ ﻣﺘﺮ و ﻫﻔﺘﺎد و ﭘﻨﺞ ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ و وزن دﺳﺘﮑﻢ ﯾﮏ ﺻﺪ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم، ﻧﺎﮔﺰﯾﺮ ﮔﻮژ ﭘﺸﺖ ﺑﻮده و ﻗﺎﻋﺪﺗﺎ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﻫﻨﮕﺎم ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ رﻧﺞ ﻓﺮاواﻧﯽ ﻣﯽﺑﺮده. اﻣﺎ ﺑﻪ ﻟﻄﻒ ﻣﺮاﻗﺒﺘﯽ ﮐﻪ ﻧﺰدﯾﮑﺎﻧﺶ از وي ﻣﯽﮐﺮده‌اﻧﺪ، ﺗﺎ ﺣﺪود 45 ﺳﺎﻟﮕﯽ ﻫﻢ زﻧﺪه ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮده اﺳﺖ.

ﮔﺮﭼﻪ اﻣﺮوز ﻫﻤﭽﻨﺎن در ﺗﺨﯿﻞ ﻋﻮام، اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﭘﯿﺸﺎ ﺗﺎرﯾﺦ و اوﻟﯿﻪ ﭼﻮﻧﺎن ﻣﻮﺟﻮداﺗﯽ ﻧﻘﺶ ﺑﺴﺘﻪ ﮐﻪ ﻫﻤﻮاره درﮔﯿﺮ ﺳﺘﯿﺰه ﺑﻮده‌اﻧﺪ، اﻣﺎ واﻗﻌﯿﺖ ﺑﺎﺳﺘﺎنﺷﻨﺎﺳﯽ ﻣﻤﮑﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺷﯿﻮه ﮐﺎﻣﻼ ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ آﻧﺎن را ﺑﻨﮕﺮﯾﻢ. واﮐﺎوي آﺛﺎر ﮔﻠﻮﻟﻪ ﺑﺮ روي اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﯽ، زﺧﻢﻫﺎ، ﺣﺎﻟﺖ ﺣﻔﻆ اﺳﮑﻠﺖﻫﺎ و زﻣﯿﻨﻪ ﮐﺸﻒ آنﻫﺎ،   ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎﯾﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽدﻫﻨﺪ ﺗﺎ ﺧﺼﻠﺖ ﮐُﻨﺸﯽ ﺧﺸﻮﻧﺖ را درﯾﺎﺑﯿﻢ. در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ، ﻗﺪﯾﻤﯽ ﺗﺮﯾﻦ آﺛﺎر ﺧﺸﻮﻧﺖ را ﺑﺮ زﻣﯿﻨﻪ وﯾﮋه‌اي، ﯾﻌﻨﯽ آدﻣﺨﻮاري ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮐﺮده‌اﻧﺪ. ﭼﻨﺪﯾﻦ ﺷﻮاﻫﺪ ﺑﺎﺳﺘﺎنﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻪ، ﻣﺆﯾﺪ اﯾﻦ رﻓﺘﺎر در دوران ﭘﺎرﯾﻨﻪ ﺳﻨﮕﯽ اﻧﺪ اﻣﺎ اﻧﺪﮐﯽ از اﯾﻦ دﻻﺋﻞ ﮔﻮاه آﻧﻨﺪ ﮐﻪ اﻓﺮاد ﺧﻮرده ﺷﺪه را ﺧﻮد ﮐﺸﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﮔﺬﺷﺘﻪ از آن، ﺗﻔﮑﯿﮏ ﺗﻌﻠﻖ ﮔﺮوهﻫﺎ ﺑﻪ «ﺧﻮرﻧﺪﮔﺎن» ﯾﺎ «ﺧﻮرده ﺷﺪﮔﺎن» ﻣﯿﺴﺮ ﻧﯿﺴﺖ.

از ﻋﻼﺋﻢ دﯾﮕﺮ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻫﻢ ﺑﮕﻮﺋﯿﻢ ﮐﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﭼﻨﺪ ﺻﺪ ﻗﻄﻌﻪ اﺳﺘﺨﻮان اﻧﺴﺎن‌ﻫﺎﺋﯽ ﮐﻪ در ﺑﯿﺶ از 12 ﻫﺰار ﺳﺎل ﭘﯿﺶ از ﻣﯿﻼد ﻣﺴﯿﺢ ﻣﯽزﯾﺴﺘﻪاﻧﺪ، ﺑﺮﻫﺎن روﺷﻨﯽ ﺑﺮ ﻧﺎدر ﺑﻮدن اﯾﻦ ﻋﻼﺋﻢ ﺑﻪ دﺳﺖ داده‌اﻧﺪ.

ﮔﺬﺷﺘﻪ از آن، اﯾﻦ ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎ ﭼﻨﺎن اﻧﺪ ﮐﻪ ﻏﺎﻟﺒﺎ ﺑﻪ دﺷﻮاري ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﺗﻌﺒﯿﺮ ﻣﺎﻫﯿﺖ آنﻫﺎ ﺑﺮآﻣﺪ، زﯾﺮا آﺛﺎر ﺑﺮﺟﺎي ﻣﺎﻧﺪه ﺑﺮ اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎ ﻫﻢ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ اﺛﺮ ﺿﺮﺑﻪاي ﺑﻪ ﻋﻤﺪ ﻓﺮود آﻣﺪه و ﻫﻢ ﺷﺎﯾﺪ در ﺟﺮﯾﺎن ﺣﺎدﺛﻪاي، ﺧﺼﻮﺻﺎ ﻫﻨﮕﺎم ﺷﮑﺎر ﺑﺮﺟﺎي ﻣﺎﻧﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ.

ﻗﺪﯾﻤﯽ ﺗﺮﯾﻦ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺧﺸﻮﻧﺘﯽ ﺳﻮاي اوﺿﺎع و اﺣﻮال آدﻣﺨﻮاري را ﺑﺮ روي ﺟﻤﺠﻤﻪ ﯾﮏ اﻧﺴﺎن ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ دوران اوﻟﯿﻪ، ﺑﺎ ﻗﺪﻣﺘﯽ ﻣﯿﺎن 200 ﺗﺎ 150 ﻫﺰارﺳﺎل ﭘﯿﺶ از ﻣﯿﻼد، در ﻏﺎري ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ﻣﺎﯾﺎ در ﺟﻨﻮب ﭼﯿﻦ ﮐﺸﻒ ﮐﺮده‌اﻧﺪ. ﮔﻤﺎن ﻣﯽرود ﮐﻪ ﺷﮑﺴﺘﮕﯽ اﺳﺘﺨﻮان ﮔﯿﺠﮕﺎه راﺳﺖ ﻧﺎﺷﯽ از ﺿﺮﺑﻪاي ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺳﻼح ﮐﻮﺑﻨﺪه‌اي ﺳﺎﺧﺘﻪ از ﺳﻨﮓ ﻓﺮود آﻣﺪه اﺳﺖ.

در ﻏﺎر ﺷﺎﻧﯿﺪار (ﺷﺎﻧﻪ در)،در ﻋﺮاق،ﺟﻤﺠﻤﻪ ﯾﮏ اﻧﺴﺎن «ﻧﺌﺎﻧﺪرﺗﺎل» ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺑﯿﺶ از ﯾﮏ ﺻﺪ ﻫﺰار ﺳﺎل ﺑﻌﺪ از آن دوران را ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ 30 ﺗﺎ 40 ﺳﺎل از ﻋﻤﺮش ﻣﯽﮔﺬﺷﺘﻪ، و آﺛﺎر دو ﻟﻪ ﺷﺪﮔﯽ ﺑﺮ آن ﭘﯿﺪا ﺑﻮده: ﯾﮑﯽ در ﻧﺎﺣﯿﻪ ﻗﺪاﻣﯽ ﭘﯿﺸﺎﻧﯽ راﺳﺖ و دﯾﮕﺮي ﺑﺮ ﻗﻮس ﺣﺪﻗﻪ ﭼﭗ. ﺑﺎ اﯾﻨﺤﺎل ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﮐﺎوﺷﮕﺮ ﻧﺸﺎن داده‌اﻧﺪ، اﯾﻦ ﻋﻼﺋﻢ را ﺷﺎﯾﺪ رﯾﺰش ﺳﻘﻔﯽ ﭘﺲ از ﻣﺪﻓﻮن ﺷﺪن ﺑﺪن زﯾﺮ آوار اﯾﺠﺎد ﮐﺮده ﺑﺎﺷﺪ.

 در اروﭘﺎ، ﭘﯿﺸﺎﻧﯽ اﻧﺴﺎن ﻧﺌﺎﻧﺪرﺗﺎل ﺑﺎﻟﻐﯽ را ﮐﻪ از رودﺧﺎﻧﻪاي در اﺳﻠﻮاﮐﯽ از زﯾﺮ ﺧﺎك ﺑﯿﺮون ﮐﺸﯿﺪه ﺑﻮدﻧﺪ، رد زﺧﻢ آﻟﺖ ﺗﯿﺰي ﺑﺮ آن ﭘﯿﺪا ﺑﻮده ﮐﻪ ﺑﻪ ﻫﻼك وي اﻧﺠﺎﻣﯿﺪه ﻧﺸﺪه ﺑﻮد. در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺳﻦﺳﺰار  ﻓﺮاﻧﺴﻪ، ﺑﻘﺎﯾﺎي زن ﺟﻮان ﻧﺌﺎﻧﺪرﺗﺎﻟﯽ را ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺿﺮﺑﻪاي ﺑﺮ ﺑﺨﺶ راﺳﺖ ﻗﺪاﻣﯽ ﺟﻤﺠﻤﻪ وي ﻓﺮود آﻣﺪه ﺑﻮده. اﯾﻦ زﺧﻢ را ﮐﻪ ﺑﺎ ﺷﯿﺊ ﺑﺴﯿﺎر ﺑُﺮﻧﺪهاي زده ﺑﻮدﻧﺪ، ﻣﻮﺟﺐ ﺧﻮﻧﺮﯾﺰي ﺷﺪﯾﺪ و ﺿﺮﺑﻪ ﻣﻐﺰي و ﺣﺘﯽ ﺑﯿﻬﻮﺷﯽ ﺷﺪه ﺑﻮده. از ﺳﻮي دﯾﮕﺮ، رد ﺑﻪ ﺟﺎ ﻣﺎﻧﺪه از زﺧﻢﻫﺎﺋﯽ ﺑﺮاﻧﮕﯿﺨﺘﻪ آﻻت ﭼﻮﺑﯽ ﯾﺎ ﺳﻨﮕﯽ ﻧﻮك ﺗﯿﺰ را ﺑﺮ روي ﭼﻨﺪﯾﻦ اﺳﮑﻠﺖ اﻧﺴﺎن ﻫﺎي ﻧﺌﺎﻧﺪرﺗﺎل در ﺷﺎﻧﯿﺪار (ﺑﺎ ﻗﺪﻣﺘﯽ 60 ﺗﺎ ﭼﻬﻞ و ﭘﻨﺞ ﻫﺰار ﺳﺎﻟﻪ)، و ﻧﺰد اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﻣﺪرن در ﺳﺨﻮل در سرزمین‌های اشغالی فلسطین ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮐﺮده‌اﻧﺪ.

ﻗﺘﻞ ﯾﺎ ﺣﺎدﺛﻪاي ﻫﻨﮕﺎم ﺷﮑﺎر

آﯾﺎ اﯾﻦ اﻧﺴﺎنﻫﺎ در اﺛﺮ ﯾﮏ ﺗﺼﺎدف و ﯾﺎ ﺑﻪ واﺳﻄﻪ ﻋﻤﻞ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﺎري ﻫﻨﮕﺎم ﺳﺘﯿﺰهاي ﻣﯿﺎن اﺷﺨﺎص، ﻃﻮاﯾﻒ ﯾﺎ ﮔﺮوهﻫﺎ زﺧﻤﯽ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ؟ ﺑﺮاي اﯾﻦ دورانﻫﺎي دﯾﺮﯾﻦ دﺷﻮار ﺑﺘﻮان اﯾﻦ دو ﻋﺎﻣﻞ را از ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺧﺖ.

ﺑﺎ اﯾﻨﻬﻤﻪ در ﻣﻮارد ﭼﻨﺪي، ﺟﺮاﺣﺎت ﻣﺸﺨﺼﺎً ﻧﺎﺷﯽ از ﺗﺼﺎدم و ﺑﺮﺧﻮرد ﯾﺎ ﺿﺮﺑﻪاي ﺑﺮ ﺳﺮ، ﺗﺮﻣﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ. ﮐﺎر اﯾﻦ ﻣﺠﺮوﺣﺎن را ﺑﻪ آﺧﺮ ﻧﻤﯽﺑﺮدﻧﺪ و ﺑﻪ زﻧﺪﮔﯽ آن ﻫﺎ ﭘﺎﯾﺎن ﻧﻤﯽدادﻧﺪ، ﮐﻪ اﯾﻦ اﻣﺮ ﻧﺎﮔﺰﯾﺮ ﺑﻪ اﯾﻦ اﻧﺪﯾﺸﻪ راه ﻣﯽﺑﺮد ﮐﻪ اﯾﻦ اﻧﺴﺎن ﻫﺎ رد زﺧﻢ ﻫﺎي ﺑﺠﺎ ﻣﺎﻧﺪه از ﯾﮏ ﺗﺼﺎدف ﯾﺎ ﻧﺒﺮدي را ﺑﺮ ﺗﻦ داﺷﺘﻪاﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻧﺎﺷﯽ از ﻧﺰاﻋﯽ ﻓﺮدي ﺑﻮده ﮐﻪ ﭘﯿﺶ از ﻣﺮگ ﯾﮑﯽ از ﻣﻨﺎزﻋﺎن ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻣﯽﮔﺮدﯾﺪه. ﺗﻨﻬﺎ اﻧﺴﺎن ﺳﺨﻮل و ﺷﺎﯾﺪ ﭘﺴﺮك «ﻏﺎر ﮐﻮدﮐﺎن» در اﯾﺘﺎﻟﯿﺎ از ﺧﺸﻮﻧﺖ‌ﻫﺎﯾﯽ رﻧﺞ ﺑﺮده ﺑﺎﺷﻨﺪ. اﻣﺎ از ﺳﻮي ﭼﻪ ﮐﺴﯽ؟ ﻋﻀﻮي از ﻃﺎﯾﻔﻪ ﯾﺎ ﻓﺮدي ﺑﯿﺮون از ﮔﺮوه آﻧﺎن؟ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﭘﺎﺳﺨﯽ ﺑﺮ اﯾﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ.

ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﭘﮋوﻫﺶ ارﯾﮏ ﺗﺮﯾﻨﮑﺎوس، اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﻧﺌﺎﻧﺪرﺗﺎل ﻏﺎر ﺷﯿﻨﺪار، ﮔﻮﯾﺎ ﻗﺮﺑﺎﻧﯿﺎن ﺣﻮادﺛﯽ ﺑﻮده‌اﻧﺪ ﮐﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺷﮑﺎر روي ﻣﯽداده اﺳﺖ. ﻣﺤﻞ زﺧﻢﻫﺎي ﭼﻨﺪﯾﻦ ﺗﻦ از آﻧﺎن ــ ﻋﻤﺪﺗﺎً ﭘﺮاﮐﻨﺪه در ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺳﺮ و ﺑﺮ روي ﺑﺎزوﻫﺎ ــ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺟﺮاﺣﺎﺗﯽ ﺑﻮده ﮐﻪ ﺑﺮ اﺳﺘﺨﻮانﻫﺎي ﮔﺎو ﭼﺮاﯾﺎن ﺣﺮﻓﻪاي دﯾﺪه ﺷﺪه و آﺳﯿﺐ ﻫﺎﯾﯽ را ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺎﻧﺪه‌اﻧﺪ ﮐﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ اﻓﺘﺎدن و زﻣﯿﻦ ﺧﻮردنﻫﺎي ﺷﺪﯾﺪ و ﺧﺸﻦ ﺑﻮده اﺳﺖ.

اﻧﺴﺎن ﻫﺎي ﻧﺌﺎﻧﺪرﺗﺎل ﭘﺴﺘﺎﻧﺪارن ﺑﺰرگ اﻧﺪام را ﺷﮑﺎر ﻣﯽﮐﺮده‌اﻧﺪ؛ ﺳﻼحﻫﺎي آنﻫﺎ ﻧﺰدﯾﮏ ﺷﺪن ﺑﻪ ﻃﻌﻤﻪ، ﺣﺘﯽ ﻧﺒﺮد ﺗﻦ ﺑﻪ ﺗﻦ ﺑﺎ ﺟﺎﻧﻮر را ﺿﺮوري ﻣﯽﺳﺎﺧﺘﻪ و از اﯾﻦ رو در ﭼﻨﯿﻦ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖﻫﺎﯾﯽ روي دادن ﺣﻮادث، ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺤﺘﻤﻞ ﻣﯽﺑﻮده اﺳﺖ. ﮔﺬﺷﺘﻪ از اﯾﻦ وﻗﺘﯽ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻃﻌﻤﻪ ﺗﯿﺮ ﻣﯽاﻧﺪاﺧﺘﻪاﻧﺪ، ﭘَﺮﺗﺎﺑﻪﻫﺎ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ ﺑﻪ ﻫﺪف ﻧﺨﻮرﻧﺪ و ﺑﻪ ﯾﮑﯽ از ﻫﻤﺮاﻫﺎن اﺻﺎﺑﺖ ﮐﻨﻨﺪ.

ﺑﺮ دﯾﻮاره ﻏﺎرﻫﺎي ﮐﻨﯿﺎك در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻓﺮاﻧﺴﻪ و ﺑﺮ ﺻﺨﺮه ﻫﺎي ﻏﺎر ﭘﻠﺌﯿﭽﯽ در اﯾﺘﺎﻟﯿﺎ، ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻧﻘﺶ ﺑﺮ دﯾﻮار از دوران ﭘﺴﯿﻦ ﭘﺎرﯾﻨﻪ ﺳﻨﮕﯽ، اﻧﺴﺎنﻫﺎﯾﯽ را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﻨﺪ ﮐﻪ ﺧﻄﻮﻃﯽ از ﺑﺪن آنﻫﺎ ﻋﺒﻮر ﮐﺮده اﺳﺖ. اﯾﻦ ﻧﻤﻮدﮔﺎرﻫﺎ را ﻏﺎﻟﺒﺎً «اﻧﺴﺎن ﻣﺠﺮوح» ﯾﺎ «اﻧﺴﺎن ﺗﯿﺮ ﺧﻮرده» ﻣﯽﻧﺎﻣﻨﺪ، زﯾﺮا ﺑﻪ زﻋﻢ ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮرﺧﺎن دوران ﻗﺒﻞ از ﺗﺎرﯾﺦ، اﯾﻦ ﻋﻼﺋﻢ ﻧﻤﺎد ﻧﻮك ﭘﺮﺗﺎﺑﻪﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ. اﻣﺎ،در اﯾﻦ ﻣﻮارد ﻫﻢ، ﻧﻪ ﻣﯽﺗﻮان ﻣﻈﺎﻫﺮ ﺣﻮادث ﺣﯿﻦ ﺷﮑﺎر را ﻣﻨﺘﻔﯽ داﻧﺴﺖ و ﻧﻪ ﻧﻤﻮد ﻣﻨﺎﺳﮏ آﺋﯿﻨﯽ ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﮐﺮدن. ﻫﻨﺮ ﺗﺠﺴﻤﯽ دوران ﭘﺎرﯾﻨﻪ ﺳﻨﮕﯽ ﻧﻤﻮدار ﻫﯿﭻ ﺻﺤﻨﻪ ﺟﻨﮕﯽ ﻧﯿﺴﺖ، ﮔﺮﭼﻪ ﺳﺰاﺳﺖ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺻﺤﻨﻪﻫﺎي رواﺋﯽ در ﻫﻨﺮ آن ﻋﺼﺮ ﻧﯿﺰ ﺑﯽ ﻧﻬﺎﯾﺖ ﮐﻤﯿﺎب اﻧﺪ.

ﭼﺮﺧﺸﯽ در اﺳﮑﺎن ﯾﺎﺑﯽ

ﺑﻪ زﻋﻢ ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮرﺧﺎن ﭘﯿﺸﺎ ﺗﺎرﯾﺦ، ﮐﺎوﺷﮕﺎﻫﯽ در ﻣﺼﺮ (ﺑﯿﻦ 14 ﻫﺰار و 340 و 13 ﻫﺰارو 140 ﺳﺎل ﭘﯿﺶ از ﻣﯿﻼد ﻣﺴﯿﺢ)، ﻣﺘﻘﻦ ﺗﺮﯾﻦ ﮔﻮاه وﺟﻮد ﺳﺘﯿﺰه ﻫﺎي ﻣﺮﮔﺒﺎر ﻣﯿﺎن دو ﻃﺎﯾﻔﻪ را در ﭘﺎﯾﺎن ﻋﺼﺮ ﭘﺎرﯾﻨﻪ ﺳﻨﮕﯽ در ﺑﺮ دارد. ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﮐﺎوشﻫﺎ، 59 ﮐﺎﻟﺒﺪ زن و ﻣﺮد و ﮐﻮدك از ﻫﻤﻪ ﺳﻨﯿﻦ را ﺗﻨﻬﺎ، ﯾﺎ دو، ﺳﻪ،ﭼﻬﺎر، ﭘﻨﺞ ﺟﺴﺪ ﺑﺎ ﻫﻢ در ﮔﻮدالﻫﺎﯾﯽ ﻧﻬﺎده و ﺑﺎ ﺗﺨﺘﻪ ﺳﻨﮓﻫﺎﯾﯽ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه ﺑﻮدﻧﺪ. ﺑﻪ ﻋﻘﯿﺪه ﺟﻤﯿﺰ آﻧﺪرﺳﻮن، ﺷﺎﯾﺪ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ﻧﯿﻤﯽ از اﻓﺮاد ﻣﺪﻓﻮن ﺑﻪ ﻣﺮﮔﯽ ﺑﺮ اﺛﺮ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺟﺎن داده ﺑﺎﺷﻨﺪ، ﺧﻮاه در ﭘﯽ ﺿﺮﺑﺎﺗﯽ ﺑﺮ ﺳﺮ، ﯾﺎ ﭘﺲ از آﻧﮑﻪ ﻗﻔﺴﻪ ﺳﯿﻨﻪ، ﭘﺸﺖ ﯾﺎ ﺷﮑﻢ آنﻫﺎ را ﻧﻮك ﻧﯿﺰه ﯾﺎ ﭘﺮﺗﺎﺑﻪ ﻫﺎي ﺳﻨﮕﯽ، ﮐﻪ ﺑﺮﺧﯽ ﻫﻨﻮز در ﺑﺪنﻫﺎ ﺑﺮ ﺟﺎي ﻣﺎﻧﺪه، ﺳﻮراخ ﮐﺮده ﺑﻮدﻧﺪ. در ﭘﺎﯾﺎن ﻋﺼﺮ ﭘﺎرﯾﻨﻪ ﺳﻨﮕﯽ، ﺷﻤﺎل ﺳﻮدان ﺑﺎ ﺧﺸﮑﯽ آب و ﻫﻮا روﺑﺮو ﺑﻮده. اﻗﻠﯿﻢ ﯾﺎد ﺷﺪه ﮐﻪ در دره ﺑﺎرور ﻧﯿﻞ ﺟﺎي داﺷﺖ و ﻣﺤﯿﻂ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻧﺎﻣﺴﺎﻋﺪي ﭘﯿﺮاﻣﻮﻧﺶ را ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد، اﻧﮕﺎر آزﻣﻨﺪي ﮔﺮوهﻫﺎﯾﯽ را ﺑﺮ ﻣﯽاﻧﮕﯿﺨﺘﻪ ﮐﻪ در ﺳﺮزﻣﯿﻦﻫﺎﯾﯽ ﻓﺮودﺳﺖ آن اﻗﻠﯿﻢ ﻣﻌﺘﺪل ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﯽﺑﺮده‌اﻧﺪ؛ ﻣﮕﺮ آن ﮐﻪ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﺮاﮐﻢ ﺟﻤﻌﯿﺖ و ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻨﺎﺑﻊ در دﺳﺘﺮس، رﻗﺎﺑﺘﯽ داﺧﻠﯽ ﺑﺮاي ﮐﻨﺘﺮل اﯾﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ در ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. ﻫﯿﭽﯿﮏ از آﻻت ﮔﺮد آﻣﺪه در ﮐﺎوشﻫﺎي ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﯽ ﮔﻮاﻫﯽ ﺑﺮ ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه ﺑﯿﮕﺎﻧﻪ ﭘﺮﺗﺎﺑﻪﻫﺎ ﻧﯿﺴﺖ. از دﯾﮕﺮ ﺳﻮ، آﯾﺎ اﯾﻦ ﭘﻨﺠﺎه و ﻧﻪ اﺳﮑﻠﺖ دﺳﺘﺎورد ﯾﮏ روﯾﺪاد ﺑﻮده‌اﻧﺪ ﯾﺎ ﭼﻨﺪﯾﻦ روﯾﺪاد اﯾﻦ اﺟﺴﺎد را ﺑﺮ ﺟﺎي ﻧﻬﺎده؟ ﻫﺮﭼﻪ ﻫﺴﺖ، ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎي اﯾﻦ ﮐﺎوش ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﻣﻮرد ﻣﺴﻠﻢ و آﺷﮑﺎر ﺧﺸﻮﻧﺘﯽ ﺟﻤﻌﯽ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻨﺪ. آﯾﺎ اﯾﻦ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻣﯿﺎن ﻃﻮاﯾﻒ ﯾﺎ در درون ﻫﻤﺎن ﻃﺎﯾﻔﻪ روي داده ﺑﻮد؟ ﺑﺤﺚ و ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺗﺎﮐﻨﻮن ﺑﻪ ﭘﺎﺳﺨﯽ ﻗﻄﻌﯽ ﺑﺮ اﯾﻦ ﭘﺮﺳﺶ نیانجیده اﺳﺖ.

ﺑﻪ ﺣﮑﻢ آﺛﺎر ﺑﺎزﻣﺎﻧﺪه ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻪ، ﺑﺎور ﺑﺮ اﯾﻦ ﮐﻪ در ﻃﻮل دوران ﭘﺎرﯾﻨﻪ ﺳﻨﮕﯽ ﺟﻨﮓ ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم دﻗﯿﻖ ﮐﻠﻤﻪ در ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ ﭘﻨﺪاري دور از ﻋﻘﻞ ﻧﯿﺴﺖ. ﭼﻨﺪ ﻋﺎﻣﻞ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺗﻮﺿﯿﺤﯽ ﺑﺮآن ﺑﺎﺷﻨﺪ.

ﻧﺨﺴﺖ ﮐﻤﺒﻮد ﺟﻤﻌﯿﺖ: ﺳﺎﮐﻨﺎن اروﭘﺎ را در ﭘﺴﯿﻦ دوران ﭘﺎرﯾﻨﻪ ﺳﻨﮕﯽ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﻫﺰار ﺗﻦ ﺑﺮآورد ﮐﺮده‌اﻧﺪ. ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ﻃﻮاﯾﻒ ﺑﺮ ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﻫﺎي ﮔﺴﺘﺮده، اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺮﺧﻮرد اﯾﻦ ﻃﻮاﯾﻒ ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ را ﺿﻌﯿﻒ ﻣﯽﻧﻤﻮده، ﺑﻪ وﯾﮋه آن ﮐﻪ ﺣﺴﻦ ﺗﻔﺎﻫﻢ و ﺳﺎزش ﻣﯿﺎن ﮔﺮوه ﻫﺎي ﮐﻮﭼﮑﯽ ﮐﻪ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﭘﻨﺠﺎه ﺗﻦ را ﮔﺮد ﻫﻢ ﻣﯽآورده ﺑﺮاي ﺗﻀﻤﯿﻦ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺜﻞ ﻧﺎﮔﺰﯾﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ. ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ اﻫﻠﯽ ﮐﺮدن ﻧﺒﺎﺗﺎت و ﺟﺎﻧﻮران در دوران ﻧﻮﺳﻨﮕﯽ، اﺳﮑﺎن ﯾﺎﺑﯽ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻫﻢ ﺷﺘﺎب ﮔﺮﻓﺘﻪ ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺪ آن رﺷﺪ ﻣﺤﻠﯽ ﺟﻤﻌﯿﺖ و ﺑﺤﺮان اﻧﺒﻮﻫﯽ آن ﺑﻮده. ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﻧﺸﺎن ﺟﺮاﺣﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺮگ اﻧﺠﺎﻣﯿﺪه ﺑﺮ روي اﺳﮑﻠﺖﻫﺎي ﻣﺮدان، زﻧﺎن و ﮐﻮدﮐﺎن در ﭼﻨﺪﯾﻦ ﮔﻮرﺳﺘﺎن ﺷﻠﺘﺲ در اﺗﺮﯾﺶ ﻣﺸﺨﺺ ﺳﺎﺧﺘﻪاﻧﺪ، ﺑﺤﺮان ﺟﻤﻌﯿﺖ را ﻣﯽﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺑﺎ ﺳﺘﯿﺰهﻫﺎ ﺳﺎﻣﺎن ﺑﺨﺸﻨﺪ.

واﻧﮕﻬﯽ اﻧﺴﺎن ﻋﺼﺮ ﭘﺎرﯾﻨﻪ ﺳﻨﮕﯽ، ﺳﺮزﻣﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﻗﺪر ﮐﺎﻓﯽ ﻏﻨﯽ و ﻣﺘﻨﻮع ﺑﺮاي اﻣﺮار ﻣﻌﺎش در دﺳﺘﺮس داﺷﺘﻪ. ﺑﺮﺧﯽ ﻣﺮدم ﺷﻨﺎﺳﺎن ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﺎورﻧﺪ ﮐﻪ ﮔﻮﯾﺎ ﺟﻮاﻣﻊ ﭘﯿﺸﺎ ﺗﺎرﯾﺦ ﺟﺰ «اﻗﺘﺼﺎد ﺑﻘﺎ» زﯾﺴﺘﻦ ﺑﻪ ﺷﯿﻮه‌اي دﯾﮕﺮ را ﻧﺸﻨﺎﺧﺘﻪاﻧﺪ؛ اﻣﺎ اﯾﻦ ﻓﺮﺿﯿﻪ ﺑﺮ ﻫﯿﭻ واﻗﻌﯿﺖ ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻪاي ﻣﺘﮑﯽ ﻧﯿﺴﺖ. ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﺑﺴﯿﺎري ﺣﺘﯽ ﻋﮑﺲ آن را ﮔﻮاﻫﯽ داده‌اﻧﺪ، ﺗﺎ ﺟﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ آنﻫﺎ را ﻧﻪ ﻓﻘﻂ ﺧﻮد ﺑﺴﻨﺪه ﺑﻠﮑﻪ ﺣﺘﯽ ﺑﺮﺧﻮردار از ﻓﺮاواﻧﯽ و وﻓﻮر ﻫﻢ ﺑﻨﮕﺮﻧﺪ. وﻗﺘﯽ ﺳﺮزﻣﯿﻦﻫﺎﺋﯽ از ﻣﻨﺎﺑﻊ زﯾﺴﺖ ﺳﺮﺷﺎر ﺑﺎﺷﻨﺪ، ﻃﻮاﯾﻒ ﻣﺴﺘﻘﺮ در آنﻫﺎ ﺑﻪ رﻗﺎﺑﺖ ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺑﺮﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺧﺎﺳﺖ، زﯾﺮا ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ رﻓﺘﺎرﻫﺎﺋﯽ را ﮐﻪ ﺑﻪ دﻏﺪﻏﻪ ﺑﻘﺎي ﺧﻮﯾﺸﺘﻦ دارﻧﺪ، ﺑﺎ ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري از اﻧﻮاع ﺧﻮرد و ﺧﻮراك دﻣﺴﺎز ﮐﻨﻨﺪ. از ﺳﻮي دﯾﮕﺮ ﻫﯿﭻ دﻟﯿﻞ ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻪاي ﻫﻢ ﮔﻤﺎﻧﻪ ﺟﻨﮓ ﻣﯿﺎن ﻣﻬﺎﺟﺮان و ﺑﻮﻣﯿﺎن ﺑﺮ ﺳﺮ ﺳﺮزﻣﯿﻦ را اﺳﺘﻮار ﻧﻤﯽدارد. در اﯾﻦ ﺧﺼﻮص ﻫﻢ، در دوران ﻧﻮﺳﻨﮕﯽ ﺑﻮده ﮐﻪ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ زﻣﯿﻦ ﺑﺮاي ﮐﺸﺖ و ﮐﺎر، ﺳﺘﯿﺰهﻫﺎﺋﯽ را ﻣﯿﺎن ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﻃﻮاﯾﻒ ﮐﺸﺎورز و ﮔﻠﻪ دار، و ﺷﺎﯾﺪ ﻣﯿﺎن آنﻫﺎ و واﭘﺴﯿﻦ ﺻﯿﺎدان و ﮔﺮدآوران ﺧﻮراك ﺑﻪ دﻧﺒﺎل داﺷﺘﻪ، ﺑﻪ وﯾﮋه ﻣﯿﺎن 5 ﻫﺰار و 200 ﺗﺎ 4 ﻫﺰار و 400 ﺳﺎل ﭘﯿﺶ از ﻣﯿﻼد ﻣﺴﯿﺢ، ﻫﻨﮕﺎم رﺳﯿﺪن ﻣﻬﺎﺟﺮان ﺟﺪﯾﺪ ﺑﻪ اروﭘﺎ (ﻣﺜﻼ ﻫﺮﮐﺲﻫﺎﯾﻢ در آﻟﻤﺎن). ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﺷﻤﺎر اﻓﺰوده‌ﺗﺮ ﻣﻮارد ﻗﺮﺑﺎﻧﯽﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﯽ و ﺷﯿﻮه زﯾﺴﺘﯽ آدﻣﺨﻮاري ﻫﻢ ﮔﻮاﻫﯽ داده‌اﻧﺪ، ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ ﮐﻪ ﺑﺤﺮاﻧﯽ ﻋﻤﯿﻖ ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﺮﻫﻪ ﺳﺎﯾﻪ اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﻃﻮاﯾﻒ اﺳﮑﺎن ﯾﺎﻓﺘﻪ

 ﻣﯽﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﮐﺎﻻﻫﺎي ﻣﺎدي را ﺑﯿﺎﻧﺒﺎرﻧﺪ، ﭼﺎدرﻧﺸﯿﻨﺎن ﺻﯿﺎد و ﮔﺮد آورﻧﺪه ﺧﻮراك ﺛﺮوت ﻟﺰوﻣﺎ ﻣﺤﺪودي را در اﺧﺘﯿﺎر داﺷﺘﻪاﻧﺪ، ﮐﻪ اﯾﻦ ﺧﻮد از ﺑﯿﻢ وﻗﻮع ﺳﺘﯿﺰهﻫﺎ ﻣﯽﮐﺎﺳﺘﻪ.ﻋﻼوه ﺑﺮآن،اﻗﺘﺼﺎد ﺷﮑﺎر زﯾﺴﺘﯽ،ﺑﻪ ﺗﻔﺎوت از اﻗﺘﺼﺎد ﺗﻮﻟﯿﺪي ﮐﻪ ﺑﺎ اﻫﻠﯽ ﮐﺮدن ﻧﺒﺎﺗﺎت و ﺣﯿﻮاﻧﺎت روي ﻧﻤﻮده،ﻣﺎزادي ﭘﺪﯾﺪ ﻧﻤﯽآورده.ﺗﺎرﯾﺦ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﮐﻪ ﻏﻼت اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ و ﮐﺎﻻﻫﺎ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ آزﻣﻨﺪيﻫﺎﺋﯽ را  ﺑﺮ اﻧﮕﯿﺰاﻧﻨﺪ و ﺑﻪ ﻧﺒﺮدﻫﺎي درون ﻗﺒﯿﻠﻪاي  وادارﻧﺪ؛ اﯾﻦ ﻏﻨﺎﺋﻢ ﺑﺎﻟﻘﻮه، ﻣﯽﺗﻮاﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ ﭼﺸﻢ و ﻫﻤﭽﺸﻤﯽ ﻃﻮاﯾﻒ را ﺑﻪ دﻧﺒﺎل آورﻧﺪ و ﺑﻪ ﺳﺘﯿﺰهﻫﺎ راه ﺑﮕﺸﺎﯾﻨﺪ. در ﮔﺬار ﻋﺼﺮ ﺑﺮﻧﺰ (ﻫﺰاره دوم ﭘﯿﺶ از ﻣﯿﻼد ﻣﺴﯿﺢ) ﺑﻪ ﺳﻮد ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻓﻠﺰﮐﺎري و روﻧﻖ داد و ﺳﺘﺪ ﮐﺎﻻﻫﺎي ﺣﯿﺜﯿﺘﯽ ﺑﻮده ﮐﻪ ﺟﻨﮕﺠﻮﯾﺎن و ﺗﺴﻠﯿﺤﺎت رﻓﺘﻪ رﻓﺘﻪ، ﺑﻪ ﻗﺒﻠﻪ ﺳﺘﺎﯾﺶ واﻗﻌﯽ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮔﺮدﯾﺪه و ﺟﻨﮓ ﻧﻬﺎدﯾﻨﻪ ﺷﺪه. از ﺳﻮي دﯾﮕﺮ ﺳﺘﯿﺰه‌ﻫﺎ را ﻏﺎﻟﺒﺎً دارﻧﺪﮔﺎن ﻗﺪرت ﯾﺎ ﺻﺎﺣﺒﺎن ﮐﺎﻻ ﺑﻪ راه ﻣﯽاﻧﺪاﺧﺘﻪاﻧﺪ ــ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ آنﻫﺎ را «ﻧﺨﺒﮕﺎن» ﻣﯽﻧﺎﻣﯿﺪه، و اﻏﻠﺐ ﺑﺮ ﮐﺎﺳﺖ ﺟﻨﮕﺠﻮﯾﺎن ﺗﮑﯿﻪ ﻣﯽﮐﺮده‌اﻧﺪ. ﭼﯿﺰي ﮐﻪ ﻫﺴﺖ، ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻧﻮﻋﯽ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮيﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و اﻗﺘﺼﺎدي ﻫﻢ در ﻋﺼﺮ ﭘﺎرﯾﻨﻪ ﺳﻨﮕﯽ وﺟﻮد ﻣﯽداﺷﺘﻪ، دﻻﺋﻠﯽ در اﺛﺒﺎت آن در دﺳﺖ ﻧﯿﺴﺖ. ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ ﺑﺮ آن دﻻﻟﺖ دارد ﮐﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ آن دوران ﺑﺮ ﻣﺴﺎوات ﺳﺎﻣﺎن ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮده و ﻣﺮﺗﺒﺖﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻧﺎﭼﯿﺰي وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ. ﻓﻘﻂ در ﺟﺮﯾﺎن ﺟﻬﺶ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و اﻗﺘﺼﺎدي دوران ﻧﻮﺳﻨﮕﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﻬﺮهﻫﺎي رﺋﯿﺲ و ﺟﻨﮕﺠﻮ در اروﭘﺎ روي ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻨﺎﺳﮑﯽ ﻣﺘﻔﺎوت از اﻓﺮاد ﻋﺎدي در ﺗﺸﯿﯿﻊ و در ﻫﻨﺮﻫﺎ ﺑﻪ آن ﻫﺎ اﺧﺘﺼﺎص ﻣﯽﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ. در ﻫﻤﯿﻦ دوران ﺑﻮده ﮐﻪ ﮐﻤﺎﻧﺪاري ﻋﻤﻮﻣﯿﺖ ﭘﯿﺪا ﮐﺮده؛ ﺑﻪ زﻋﻢ ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮرﺧﺎن دوران ﭘﯿﺸﺎ ﺗﺎرﯾﺦ، ﺗﯿﺮ و ﮐﻤﺎن، ﺳﻼﺣﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺷﮑﺎر ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽرﻓﺘﻪ ﮐﻪ ﮔﻮﯾﺎ ﺳﻬﻤﯽ در دﻣﯿﺪن ﺑﺮ آﺗﺶ ﺳﺘﯿﺰهﻫﺎ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ. ﭼﻨﺎن ﮐﻪ ﺻﺨﺮه ﻧﮕﺎريﻫﺎي ﮐﻨﺎرهﻫﺎي ﻣﺪﯾﺘﺮاﻧﻪاي اﺳﭙﺎﻧﯿﺎ در ﺗﺎﺋﯿﺪي ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﺎور ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﯽآﯾﻨﺪ.

 ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮐﺸﺎورزي و داﻣﭙﺮوري اﺣﺘﻤﺎﻻ ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه ﺗﻘﺴﯿﻢ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﮐﺎر و ﭘﯿﺪاﯾﺶ ﻃﺒﻘﻪ ﻧﺨﺒﮕﺎن ﺑﺎ ﻣﻨﺎﻓﻊ و رﻗﺎﺑﺖ ﻫﺎﯾﺶ ﺑﻮده اﺳﺖ. از ﺳﻮي دﯾﮕﺮ ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري از ﮐﺸﺘﺰارﻫﺎي ﺑﯿﺶ از ﭘﯿﺶ ﭘﻬﻨﺎور اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﻤﺎر ﺑﺰرﮔﯽ ﺑﺎزوي ﮐﺎر را ﺿﺮوري ﻣﯽﺳﺎﺧﺘﻪ و ﯾﺎﻓﺘﻦ ﻧﯿﺮوي ﮐﺸﺖ ورز را اﻣﺮي ﻧﺎﮔﺰﯾﺮ ﻣﯽﮐﺮده اﺳﺖ.در دوران ﻣﯿﺎﻧﯽ ﻧﻮﺳﻨﮕﯽ ﮐﺎﺳﺖ ﺟﻨﮕﺠﻮﯾﺎن و ﻃﺒﻘﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﺮدﮔﺎن ــ ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ آنﻫﺎ ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل زﻧﺪاﻧﯿﺎن ﺟﻨﮕﯽ ﺑﻮده‌اﻧﺪ ــ ﻫﻤﺰﻣﺎن ﭘﺪﯾﺪ آﻣﺪه ﺑﻮد.

 واﭘﺴﯿﻦ ﻋﻨﺼﺮ ﺻﻠﺢ ﮔﺴﺘﺮ در ﻋﺼﺮ ﭘﺎرﯾﻨﻪ ﺳﻨﮕﯽ، ﻧﺒﻮد ﻣﻨﺎﺳﮏ ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﮐﺮدن اﻧﺴﺎن در ﭘﯿﺸﮕﺎه اﻟﻮﻫﯿﺘﯽ ﻣﻮرد ﭘﺮﺳﺘﺶ اﻧﺴﺎن آن دوران اﺳﺖ. ﺑﻪ زﻋﻢ ﺑﺮﺧﯽ ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎن، ﭘﺮﺳﺘﺶ اﯾﺰد ﮐﻪ در دوران ﻧﻮﺳﻨﮕﯽ ﺑﺎب ﮔﺮدﯾﺪ، ﮔﻮﯾﺎ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﻋﺒﺎدت اﻟﻬﻪ آﻏﺎزﯾﻨﯽ ﺑﻮده ﮐﻪ ﻣﻈﻬﺮ آن «وﻧﻮسﻫﺎ»، اﯾﻦ ﭘﯿﮑﺮه‌ﻫﺎي ﮐﻮﭼﮏ ﺑﺎ وﯾﮋﮔﯽﻫﺎي ﺟﻨﺴﯽ ﻏﺎﻟﺒﺎ ﮔﺰاف ﻧﻤﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﮐﺎوﺷﮕﺎهﻫﺎي اروﭘﺎﺋﯽ ﭘﺴﯿﻦ دوران ﭘﺎرﯾﻨﻪ ﺳﻨﮕﯽ ﮐﺸﻒ ﮐﺮده‌اﻧﺪ.در اﯾﻨﺠﺎ ﻫﻢ ﻫﯿﭻ دﻟﯿﻞ ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻪاي در دﺳﺖ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻨﺎﺳﮏ ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﮐﺮدن ﻣﻮﺟﻮد اﻧﺴﺎﻧﯽ، و ﺣﺘﯽ ﺣﯿﻮاﻧﺎت در ﭘﯿﺸﮕﺎه ﺧﺪاﯾﮕﺎنﻫﺎ ﮔﻮاﻫﯽ دﻫﺪ. رﺳﻢ ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﮐﺮدن ﮔﻮﯾﺎ در ﻋﺼﺮ ﻣﯿﺎﻧﯽ ﻧﻮﺳﻨﮕﯽ (5 ﻫﺰار و300 و 4 ﻫﺰار و 500 ﺳﺎل ﭘﯿﺶ از ﻣﯿﻼد ﻣﺴﯿﺢ) ﭘﺪﯾﺪ آﻣﺪه و ﺑﺎ آﺋﯿﻦﻫﺎي ﺗﺸﯿﯿﻊ ﻣﺮدﮔﺎن، ﻃﻠﺐ وﻓﻮر و ﺑﺨﺸﺎﯾﺶ ﯾﺎ زﻧﺪه ﺑﻪ ﮔﻮر ﮐﺮدن ﺑﺮاي ﺗﺒﺮك ﺑﻨﺎي ﭘﺮﺳﺘﺸﮕﺎهﻫﺎ ﭘﯿﻮﻧﺪ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ.

ﺑﺪﯾﻨﺴﺎن،«ﺗﻮﺣﺶ و درﻧﺪهﺧﻮﯾﯽ» اﻧﺴﺎن ﭘﯿﺸﺎ ﺗﺎرﯾﺦ(اﻧﺴﺎن اوﻟﯿﻪ)، ﭼﯿﺰي ﺟﺰ اﻓﺴﺎﻧﻪاي ﺑﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻧﯿﻤﻪ دوم ﻗﺮن ﻧﻮزدﻫﻢ ﻧﺒﻮده ﺗﺎ ﻣﻔﻬﻮم «ﺗﻤﺪن» و ﮔﻔﺘﺎر درﺑﺎره ﭘﯿﺸﺮﻓﺖﻫﺎﯾﯽ را ﮐﻪ از ﻫﻨﮕﺎم آﻏﺎز ﺣﯿﺎت ﺑﺸﺮ اوﻟﯿﻪ ﭘﺪﯾﺪ آﻣﺪه اﺳﺘﻮار ﺳﺎزﻧﺪ. ﺑﻨﯿﺶ ﺧﻮار اﻧﮕﺎراﻧﻪ «ﺳﭙﯿﺪه دﻣﺎن ﺑﯽرﺣﻢ» اﻣﺮوزه ــ ﺑﻪ وﯾﮋه ﺑﺎ رواج و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻧﺴﺒﯽ ﮔﺮاﺋﯽ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ــ ﺟﺎي ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﻫﻤﺎﻧﻘﺪر اﺳﻄﻮره وار «ﻋﺼﺮي زرﯾﻦ» ﺳﭙﺮده اﺳﺖ. واﻗﻌﯿﺖ ﺣﯿﺎت اﺟﺪاد ﻣﺎ اﺣﺘﻤﺎﻻ ﺟﺎﺋﯽ ﻣﯿﺎن اﯾﻦ دو داﺷﺘﻪ اﺳﺖ. ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﮐﻪ دادهﻫﺎي ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻪ ﻧﺸﺎن داده‌اﻧﺪ، ﻫﻤﺪردي و ﯾﺎري ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ، ﻧﻈﯿﺮ ﻫﻤﮑﺎري و ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ، ﺑﯿﺶ از رﻗﺎﺑﺖ و ﺧﺸﻮﻧﺖ، اﺣﺘﻤﺎﻻ ﻋﻮاﻣﻞ اﺻﻠﯽ در ﺗﻮﻓﯿﻖ ﺗﮑﺎﻣﻠﯽ ﺗﯿﺮه ﻣﺎ ﺑﻮده اﺳﺖ.

 

آﯾﺎ اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﻣﺪرن اﻣﺮوزي ﺧﺸﻮﻧﺖ ﮐﻢﺗﺮي داﺷﺘﻪاﻧﺪ ﯾﺎ اﻧﺴﺎنﻫﺎي اوﻟﯿﻪ؟

ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﯾﯽ از اﯾﻦ ﺧﺸﻮﻧﺖﻫﺎي ﻣﺮگ ﺑﺎر اﻧﺴﺎن اﻣﺮوزي را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﻪ اي: ﮐﺸﺘﺎر ارﻣﻨﯿﺎن ﺗﻮﺳﻂ ﻋﺜﻤﺎﻧﯽﻫﺎ، ﮐﺸﺘﺎر ﮐﺮدﻫﺎي آﺳﯿﺎي ﺻﻐﯿﺮ ﺗﻮﺳﻂ ﻋﺜﻤﺎﻧﯽﻫﺎ،ﮐﺸﺘﺎر ﻣﺮدم ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﻧﺨﺠﻮان ﺗﻮﺳﻂ ارﻣﻨﯿﺎن، ﮐﺸﺘﺎر ﻣﺮدم ﮐﻮﺑﺎﻧﯽ و ﺳﻮرﯾﻪ ﺗﻮﺳﻂ داﻋﺶ، ﺟﻨﮓ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮ اﯾﺮان و ﻋﺮاق، ﺟﻨﮓ داﺧﻠﯽ ﮐﺮه، ﺟﻨﮓ وﯾﺘﻨﺎم، ﺟﻨﮓ ﻫﺎي ﻗﻮﻣﯽ ﻣﺬﻫﺒﯽ ﺻﺮبﻫﺎ و اﺳﻼوﻫﺎ و ﺑﻮﺳﻨﯽﻫﺎ و ﻏﯿﺮه ....