یوسف فلاحیان افزود: محوطه حوضیان در گذشته های دور، یک حلقه ارتباطی بین جنوب غربی ایران، زاگرس مرکزی و مرکز فلات ایران بوده است.
وی اضافه کرد: از سال 1379که ساخت سد حوضیان در مسیر رودخانه ماربره آغاز شد، به جز یک بررسی مختصر که برای تشکیل پرونده های ثبتی آثار در منطقه صورت گرفت هیچ اقدامی برای مطالعات باستان شناسی در این حوزه انجام نشده بود.
فلاحیان با اشاره به اینکه محوطه تاریخی حوضیان یک منطقه بسیار مهم از شهرستان الیگودرز را تشکیل می دهد گفت: این حوزه هرچند کوچک به احتمال زیاد یکی از مقاصد ییلاقی کوچروان ایل بختیاری در طول دوران تاریخی و پیش از تاریخی بوده است.
وی افزود: با توجه به قرار گرفتن محوطه قلندران در کناره رودخانه پرآب و مراتع مساعد، این محوطه در پیش از تاریخ، توسط اقوام کوچروی بدون برپایی معماری مستحکم مورد استفاده و استقرار قرار گرفته و یا حداقل به دلیل واقع شدن در گذرگاه کوچروان هر ساله چند روزی کاروان در آنجا اطراق می کرده است.
به گفته فلاحیان، بازتاب بقایای زندگی موقت و گذری و وجود مواد فرهنگی اعم از سفالینه ها در این محوطه، معرف یک فرهنگ پیش از تاریخی بین النهرینی است.
این باستان شناس ادامه داد: این فرهنگ بیش از همه توسط کوچروان تردد کننده بین خوزستان و مناطق زاگرس مرکزی در منطقه پراکنده شده و این محل نقش یک حلقه ارتباطی بین جنوب غربی ایران، زاگرس مرکزی و مرکز فلات ایران را به عهده داشته است.
وی تصریح کرد: ساده پنداری است که تصور شود این فرهنگ تنها در میان کوچروان در منطقه باقی مانده باشد، کوچروان به احتمال زیاد در وهله نخست عامل چنین تبادلات فرهنگی بوده اند؛ لیکن این فرهنگ در میان یکجانشینان حوزه با توجه به بقایای تپه چغابنه نیز دیده می شود.
فلاحیان، با اشاره به وجود دو گورستان در این محوطه تاریخی اظهار کرد: گورستان حوضیان در برگیرنده تدفین عصرآهن و گورستان بای کو در برگیرنده تدفین عصر مفرغ در واقع تأئیدی بر نقش عامل زیست محیطی بر تشکیل استقرار های کوچ نشینی و یکجانشینی، نوع معیشت و نوع بقایای به یادگار مانده از آن دوران هستند.
به گفته وی، گورستان حوضیان در واقع بر یک سنت نانوشته عصرآهنی که معمولا بر پایه زندگی دامپروری رواج داشته تاکیدی بر رواج زندگی دامپروری در این ناحیه در دوران آغاز تاریخی دارد در حالیکه گورستان بای کو، بقایای استقراری به ویژه از دوران مفرغ دیده می شود.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، فلاحیان یادآورشد: از آثار حوضیان 2و 3 و 5 (استقرارگاه های روستایی) استنباط می شود که کناره رودخانه و دره های میان کوهی همان محدوده در دوران پیش از تاریخی و آغاز تاریخی، مستعد برای دامپروری بوده و برای سکونتگاه یکجانشینی در دوران اسلامی مورد استفاده قرار می گرفته است.