«به طرز غیرقابل باوری روی دیواره‌های غار «کرفتو» یادگارنویسی کرده‌اند و به آثاری مانند کتیبه‌ی یونانی از دوره سلوکی آسیب زده‌اند. نمی‌دانیم چگونه باید موضوع یادگارنویسی و آسیب‌های آن را به مردم گوشزد کرده و فرهنگ‌سازی کنیم.» به گزارش خبرنگار میراث فرهنگی ایسنا، علی هژبری، مدیر پایگاه کرفتو که پیش از نوروز 94 به این سمت منصوب شده، پیشنهادات زیادی برای بهبود وضعیت «غار کرفتو» به عنوان پربازدیدترین سایت تاریخی کردستان دارد، پیشنهاداتی که هرچند بسیار مفید و درصورت برآورده شدن برای استفاده در یک سایت تاریخی عالی و به‌روز هستند، اما ای کاش اعتبار و زمان مناسب به وی برای عملی کردن پیشنهادات کاربردی‌اش در غار «کرفتو» داده شود. هژبری در گفت‌وگو با ایسنا نخست به وجود مشکلاتی که این سایت تاریخی با آن روبه‌روست، می‌پردازد. او درباره‌ی ورودی پلکان آهنی غار «کرفتو» می‌گوید: این پلکان بازدیدکنندگان را به تالار «خانیکوف» یعنی ورودی اصلی غار هدایت می‌کند، اما در اصل انتهای این مسیر گردشگران را به ورودی طبقه‌ی اول غار می‌رساند، چون ورودی اصلی، پایین‌تر است. هرچند جای آن مشخص است، اما چون هنوز کاوش در این غار انجام نشده، مشخص نیست چگونه به طبقه‌ نخست می‌رسد، با این وجود این پلکان نمای غار را بر هم زده است، هرچند چاره‌ای از بودن آن نداریم.

مشکل دوم از نظر این باستان‌شناس در غار «کرفتو»، مردمی هستند که در بازدید از این سایت تاریخی، به طرز غیرقابل باوری روی دیواره‌های این غار یادگارنویسی کرده‌اند و آثاری مانند کتیبه‌ یونانی از دوره‌ی سلوکی را در این دست‌کند مورد آسیب قرار داده‌اند. وی تاکید می‌کند: از یک سو هزینه‌ی زیادی لازم است تا این حجم گسترده‌ی رنگ از روی دیوارهای این سایت تاریخی پاک شوند. ازسوی دیگر امکان وارد شدن آسیب به پوسته‌ی زیر رنگ‌ها در زمان پاکسازی این یادگار نویسی‌ها وجود دارد. به گفته‌ی هژبری، او و سایر کارشناسان محوطه‌های تاریخی دیگر نمی‌دانند چگونه باید موضوع یادگار نویسی و آسیب‌های آن را به مردم گوشزد کرده و فرهنگ‌سازی کنند تا این اقدام ضدفرهنگی دیگر روی بناهای تاریخی انجام نشود. وی درباره ایده‌اش برای جلوگیری از یادگارنویسی روی دیواره‌های غارکرفتو اظهار می‌کند: قصد دارم در جاهای مختلف این غار تخته‌هایی به نام «وندال» قراردهم که در کنار آن ابزاری مانند چکش، قلم، اسپری رنگ، ماژیک و گچ قرار گیرد و به گونه‌ای مکان آنها تعبیه شود که امکان بردن این ابزار به محدوده دیگری فراهم نباشد، تا بازدید کنندگان حس جاودانه شدن خود با یادگار‌نویسی را در این تخته‌ها نمایان کنند نه بر در و دیوار غار! اگر این آزمایش نتیجه‌ی مثبت داشت، این طرح را به اداره‌کنندگان اماکن تاریخی دیگر نیز پیشنهاد می‌کنم. این باستان‌شناس در راستای فرهنگ‌سازی طرحی نیز برای کودکان منطقه درذهن دارد، چون معتقد است: اگر آنها از سنین کودکی با ضرورت حفظ میراث فرهنگی و ارزش داشته‌های طبیعی- تاریخی خود آشنا شوند، به هیچ عنوان در بزرگسالی اجازه‌ی تخریب آن را به خود و دیگران نمی‌دهند و بیش از همه برای حفاظت از این ارزش‌ها دلسوزی می‌کنند. هژبری برای اجرایی کردن طرح پیشنهادی‌اش برای فرهنگ‌سازی بین مردم و کودکان، با تهیه‌ی پازل‌هایی، آنها را به مدارس منطقه برده و با استفاده از فیلم، عکس و صحبت کردن رودررو با بچه‌های مدارس، آن‌ها را از نزدیک با موضوعات میراث فرهنگی آشنا می‌کند. همچنین به پیشنهاد وی قرار است جلد دفاتر کودکان منطقه به گونه‌ای طراحی شود که علاوه بر جذاب بودن برای آن‌ها، مشمول آثار تاریخی و طبیعی بوده و شعارهایی حاوی حفاظت از میراث فرهنگی منطقه‌ی خودشان روی این دفاتر چاپ شود. مدیر پایگاه کرفتو درباره‌ی مسیر گردشگری این غار هم توضیح می‌دهد: سال‌های سال است بازدیدکنندگان زیادی برای دیدن «کرفتو» می‌آیند، اما متاسفانه مسیر گردشگری آن به خوبی تعریف نشده است. زمانی که تالار «خانیکوف» را پشت سر می‌گذارید به تالار «اجتماعات» می‌رسید که این مسیر پیموده شده بسیار تنگ است، ورود و خروج آن به شکلی است که تنها دو نفرمی‌توانند در آن واحد از کنار هم عبور کنند. همچنین با توجه به این که در نوروز هرسال بین 7 تا 10 هزار نفر از این غار دیدن می‌کنند، این مسیر مشکل‌زاست. البته با تغییر مسیر یک پلکان چوبی در غار تعبیه شده است که مسیر گردشگری را آسان‌تر می‌کند. وی با ابراز مخالفت از این که یک راهنمای تور برای تعداد زیادی از گردشگران در محدوده‌ی غار توضیحات ارائه دهد، می‌گوید: این کار علاوه بر کاهش کارآیی راهنما از بهره‌وری اطلاعات آن راهنما نیز می‌کاهد. اگر بتوان در چهار طبقه‌ی غار به صورت مجزا اطلاعات را به شکل موجز و مفید با نصب یک سیستم صوتی مجهز پخش کرد این مشکل هم برطرف می‌شود. هژبری نصب دوربین‌های حفاظتی در محوطه را نیز ضروری می‌داند و تأکید می‌کند که 16 دوربین موجود به علت وسعت منطقه که حدود 600 متر قابل رویت برای گردشگر از 850 متر است (باقی منطقه یا کاوش نشده یا قابل دسترس نیست)، تعداد کمی است. همچنین به علت قدمت زیاد و کارآیی کم، بهتر است این دوربین‌ها تعویض شوند. او طرحی برای حفاظت بیشتر منطقه نیز مدنظر دارد و عنوان می‌کند: می‌توان در محوطه‌ بیرونی غار و برای حفاظت بیشتر در شب روی یک ستون، سه دوربین در سه جهت نصب کرد. همچنین به یک منبع انرژی خورشیدی برای تولید برق دوربین‌ها و یک «وایرلس» یا دستگاهی که به اینترنت وصل شود و از طریق آن به نزدیکترین پاسگاه، اداره میراث فرهنگی و هر مرکز ذی‌ربط دیگری برای حفاظت محوطه متصل باشد، این محوطه‌ی تاریخی نیازمند است.